چکیده:
وجوب زکات آزمایشی برای ثروتمندان و کمکی به نیازمندان است. اگر مسلمانان زکات مال خود را بپردازند، فقیر و نیازمندی در جامعه یافت نخواهد شد. نگارنده در این مقاله با بررسی روایاتی که درخصوص زکات وارد شده است، به بررسی دلیل اثبات عدم انحصار متعلقات زکات و اختیارات ولی امر در قبض و بسط موارد زکوی پرداخته و نتیجه میگیرد که منابع زکات، حتی نصاب و مقدار آن، جهت تحصیل هدفهای منظور از قانون مالیات اسلامی به اقتضای مکان و زمان به نظر و صلاحدید ولی امر قابل تجدید نظر و بازنگری است. در ادامه به بحث در مورد اوراق مالی، زکات نقدی و وظیفه حاکم پرداخته و در انتها با ملحق کردن بحث خمس به زکات، به عنوان دو رکن مهم نظام مالیاتی اسلام بیان میدارد که این دو در بسیاری از احکام همانند هستند، فلسفة تشریع یکسان دارند و غایت هر دو پاکی مال و تزکیة نفس است.
خلاصه ماشینی:
"اینگونه روایات با توجه به ادله و دیگر مؤیدات، گویای این است که رهبر مسلمین این اختیارات را دارد که با توجه به مصالح و نیازهای موجود در مقدار و موارد زکات تصرف نماید و با این فرض و تحلیل، اختلاف موجود بین روایات ـ که بعضی دال بر انحصار و برخی دلالت بر عدم انحصار دارند ـ قابل توجیه میباشد که همین خود از جمله مؤیدات نظریة وابسته بودن متعلقات زکات به ولی امر نیز میباشد.
با به دست آوردن این مطلب که از راه درآمد زکات حداقل باید تمام فقرا دارای زندگی خوبی بشوند، از طرف دیگر میدانیم که درآمد مردم در زمانها و مکانهای مختلف متغیر است، حال اگر منابع زکات را ثابت بدانیم و در همان منابع و موارد منحصر نماییم ممکن است در زمانی یا مکانی درآمدهایی که از زکات بدست میآید، برای نصف فقرای آن زمان کافی نباشد، چه رسد به تمام آنان، پس منابع زکات و مقادیر آن باید به دست ولی امر باشد تا به موجب تغییر منابع ثروت مردم و متناسب با نیازهای اجتماع آنها را تأمین کند.
است حال اگر در برخی از زمانها و مکانها به واسطة تغییر منابع ثروت درآمد مردم، درآمدهای زکوی برای هزینههای ذکر شده کافی نباشد، چه چارهای میتوان اندیشید تا هدفهای حاصل از تشریع اصل زکات را که بر طرفکنندة نیازمندیهای فقرا و دیگر مصرفکنندگان آن است، محقق شود؟ نتیجهای که میتوان گرفت این است که منابع زکات حتی نصاب و مقدار آن جهت تحصیل هدفهای منظور از قانون مالیات اسلامی به اقتضای مکان و زمان به نظر و صلاحدید ولی امر قابل تجدید نظر و بازنگری است."