خلاصه ماشینی:
"حکیم ملا علی نوری،قدس سره،چه نیکو سروده است: روزی که آفرید تو را صورتآفرین بر آفرینش تو به خود گفت آفرین صورت نیافرید چنین صورتآفرین بر صورت آفرین و بر آن صورتآفرین چون درونپرور است معطی عقل است،یعنی بخشندهء خرد به انسان است تا به واسطهء آن حق را از باطل تمیز دهد،چنانکه از پیغمبر اکرم روایت شده است: «العقل نور یتمیز به الحق عن الباطل»و علم نور است و در باب پنجاه و سوم ارشاد القلوب دیلمی از رسول الله، صلی الله علیه و آله و سلم،روایت شده است:«ان الله تعالی خلق العقل من نور...
قوله: کاول آفریدها عقل است برتر از برگزیدها عقل است (ص 26:س 01) در اول باب رابع همین کتاب،اعنی حدیقة الحقیقة، «فی صفة العقل و احواله و غایة عنایته و سبب وجوده» روایتی بدین صورت روایت کرده است:«قال النبی، صلی الله علیه و آله و سلم،:أول ما خلق الله تعالی العقل»،و مشهور هم این است،و لکن مرحوم ملا صالح مازندرانی در شرح اصول کافی در ضمن شرح حدیث نخستین آن«لما خلق الله العقل استنطقه...
» قوله: باطل است آنچه دیده آراید حق در اوهام آب و گل ناید (ص 66:س 31) حکیم فردوسی نیز نیکو سروده است: به بینندگان آفریننده را نبینی مرنجان دو بیننده را جناب شیخ بهائی در شرح حدیث دوم اربعین از امام ابو جعفر محمد باقر علیه السلام نقل کرده است که:«کل ما میز تموه بأوهامکم فی ادق معانیه مخلوق مصنوع مثلکم مردود الیکم،و لعل النمل الصغار تتوهم أن لله تعالی زبانیتین فان ذلک کمالها،و تتوهم أن عدمها نقصان لمن لا یتصف بهما،و هکذا حال العقلاء فی ما یصفون الله تعالی به»."