خلاصه ماشینی:
"تعریف اصطلاحی تسامح و تساهل از دیدگاه اسلام و غرب حضرت آیت الله سید محمد موسوی بجنوردی از منظر غربیان"تسامح و تساهل"در اصطلاح،به معنای عدم مداخله و ممانعت انسان یا اجازه دادن از روی قصد و آگاهی نسبت به اعمال و عقایدی است که مورد پسند و پذیرش او نباشد.
و آنگونه که برخی از محققان گفتهاند: "این سعه صدر و تسامح مسلمین نه فقط مناظرات دینی و کلامی را در قلمرو اسلام ممکن ساخت،بلکه سبب عمدهای شد در تعاون اهل کتاب با مسلمین در قمرو اسلام؛مثلا موقعیت یهود در اسلام بهتر از موقعیت آنان در قلمرو کلیسا بود و نصارای شرقی آن تسامح و تساهل را که در قلمرو اسلام میدیدند.
این مبنا ریشه در اندیشه پروتاگوراس دارد که معتقد بود حقیقت نسبی است و هرچیز همان است که بهنظر انسان میرسد و انسان معیار است؛هرچند ظاهرا او واقعیت را انکار نمیکرد،بنابراین بهتر است انسان از قضاوت دربارهبرداشتهای مختلف دست بردارد و نهتنها در برابر نظریات مختلف بردبار باشد،بلکه با تأکید بر جدی بودن خطاپذیری در انسان از هرگونه پافشاری و اصرار بر آرا و نظریات خود پرهیز کند و به تمام معنی اهل تساهل باشد.
مبانی تسامح و تساهل در اسلام در جوامع اسلامی عدهای دانشمندان مسلمان در اثر مطالعه آثار اندیشمندان غربی و یا بهدلیل پیشرفتهای روزافزون علمی و صنعتی و مادی جهان غرب،همان مبانی نظری اندیشه تساهل و تسامح غربی را پسندیدهاند و سعی دارند آموزههای دینی را به گونهای تعریف کنند که مخالف تسامح و تساهل غربی نباشد؛بهعنوان مثال گاهی برمبنای نسبیت و شکاکیت معرفتشناختی،یقینباوری و جزماندیشی و مطلقانگاری را خلاف تساهل میدانند."