چکیده:
فهم ارادهی متلکم در افاده معنایی که توسط الفاظ آن را ابراز می دارد و ظهور معنایی که عرف ابراز جملات و کلام استنباط مینماید ا دیرباز مورد توجه انسان بوده و هست.بویژه آن که در دین اسلام هم شارع مقدس زبان رایج عرف را همانگونه که در میان عقلا متعارف بوده است بکار گرفته و روشی خاص و نو،ابداع نموده است.بنابراین اصول لفظیهای که در مبانی استنباط مورد توجه قرار میگیرد و نقش فهم عرفی در آن از یکسو و از سوی دیگر مباحث مطرح در هرمنوتیک اعم از هرمنوتیک کلاسیک و هرمنوتیک مدرن و توجه به عصری بودن فهم بشری در مباحث و عدم امکان بازسازی عصر صدور کلام،بظاهر دغدغهی خاطری گشته است و نیز برای بنای عقلایی،که یکی از پشتوانههای جدی مباحث اصولی است،از این رو در این نوشتار کوشیده شده است که فهم عرفی و توجه به ظهور صدور و اصول لفظیه را مطرح سازد و با اشارهای گذرا به مباحث هرمنوتیک نقاط اشتراک را مورد توجه قرار دهد تا مباحث اصول را به جای قرابت بخشی به مباحث سمانتیک به حوزه هرمنوتیک نزدیک سازیم.
خلاصه ماشینی:
زیرا چه بسیار پیش میآید که انسان گاهی در وضع لفظ در خصوص یک معنا در میان دیگر معانی شک میکند و زمانی نیز بعد از علم به وضع،در اصل مقصود و مراد متکلم درباره لفظی که از جانب وی صادر شده است تردید مینماید مثلا از جمله مواردی که کاربرد اصول لفظیه روشن میشود،در مقام شک میان معنای حقیقی و مجازی میباشد.
برخی بر این باورند آنچه در مباحث الفاظ علم اصول آمده است و به دستگاه دلالت زبان و دانش معنا شناسی( Semantic )مربوط میباشد نه د انش تفسیر و فهم متون یا هرمنوتیک( Hermenutic ).
7 این نکته شاید تفسیر کلام مرحوم علامه نایینی باشد که میفرمایند:اخذ به ظهور، تفسیر دلیل لفظی نیست8این کلام از منظر نگاه صرف به ظهور و اخذ بدان،کلامی است در خور تأمل و قابل پذیرش؛لکن از آن جهت که اخذ به ظهور و به تعبیر شهید صدر حجیت ظهور،اساس و پشتوانه اصلی تفسیر میباشد9و حجیت ظواهر بعنوان یک بحث اصولی شالودهی اساسی دانش تفسیر را پیریزی میکند و پشتوانهی اساسی را بدست دانش تفسیر میدهد و از این جهت این بحث به مباحث هرمنوتیک نزدیک می شود و میتوان علم اصول را در زمرهی مباحث هرمنوتیکی مطرح ساخت خصوصا آن که اگر درصدد حل این مساله برآییم که آیا این موضوع حجیت در مباحث ظهور شناسی، ظهور و اصل است یا صادر:که این بحثی است بسیار پراهمیت و قابل توجه که می تواند بسیاری از مشکلات فراروی ما را در تفسیر متون مقدس و کلمات معصومین(ع) حل نماید.