چکیده:
در متون فقهی و حقوقی یکی از موانع ارث بردن زوجین از یکدیگر جایی است که زوج، زوجه را طلاق داده باشد، یعنی با وقوع طلاق طبیعتا و قانونا نباید توارثی در بین زوجین وجود داشته باشد، اما با مراجعه به آراء فقهاء و حقوقدانان مشاهده می شود که بنا به نظر ایشان مواردی وجود دارد که علی رغم وقوع طلاق بین زوجین، فقهاء قائل به ارث بردن زوجین از یکدیگر شدند و به عبارتی استثنائی بر حالت فوق هستند. یکی از این موارد استثناء، زمانی است که زوج همسر خود را در بیماری رو به موت بطور بائن یا رجعی طلاق دهد، که در این حالت با وجود شرایطی زن از شوهر ارث می برد. اما در قوانین فعلی، قانونگذار محترم طی چندین عبارت فقط اشاره مختصری به بحث ارث زن در این نوع طلاق کرده و حکم موارد مرتبط بسیاری را مسکوت گذاشته است. مقاله حاضر در صدد است تا با مراجعه به منابع غنی و معتبر فقهی و آراء حقوقدانان ضمن تبیین تمام شرایط و مباحث مرتبط با ارث زن در این وضعیت، از قوانین حاضر نیز رفع اجمال و ابهام نماید و در آخر مقاله نیز پیشنهادهایی جهت تدوین قوانین مربوطه داده می شود.
One of obstacles in spouses’ inheritance is divorce. If it takes place، naturally and legally there will be no spouses’ inheritance. But when we cite the opinions of the Islamic jurists and law scholars، we see cases that in spite of occurring divorce the Islamic jurists believe the spouses ’inheritance from each other، in other words it is an exception. One of these exceptions is when a man divorces his wife in an ill circumstance which ends to death in a revocable divorce or irrevocable divorce. In this circumstance، the woman inherits the husband in some conditions. But in the present rules، the noble legislator briefly indicates the woman’s inheritance some clauses in the divorce and is silent to the decrees of many relevant cases. The present paper with using the authentic and liable jurisprudential sources and the law scholars’ attitudes aims to clear ambiguity of the present laws، meanwhile determining all stipulations and propositions relating to the women’s inheritance in such condition and at the end of the paper suggest the proposals which should be codified coherent to this case.
خلاصه ماشینی:
"اما اگر شوهر در حال بیماری،با لعان از همسرش جدا شود،آیا در صورت وجود شرایط سابق،باز آن زن از شوهرش ارث خواهد برد؟به عبارتی،اگر زوج در بیماری مشرف به مرگ،زوجۀ خود را لعان نماید،آیا در این حالت نیز زوجه ارث میبرد؟ مشهور فقیهان در اینباره میگویند:ارث بردن زن از مرد در صورتی که مرد در حال بیماری او را طلاق دهد حکمی بر خلاف اصل است.
همین طور اگر نکاح در حال بیماری،به دلیل وجود عیب در زن فسخ شود، اولی ارث نبردن زوجه است؛چون برخلاف قذف و طلاق،فسخ به دلیل عیب بوده است،بنابراین اتهامی برای مرد وجود ندارد(جبعی عاملی،1416:156/9؛بحرانی،1413: 284/25؛فاضل هندی،1405:68/8)؛صاحب جواهر بر این باور است که بدون هیچ اختلافی بین علما اگر مرد در حال بیماری متصل به مرگ خود،زن را قذف و لعان نماید،زن از مرد ارث نخواهد برد؛چون موضوع حکم از نظر نص و فتوا صرفا به طلاق اختصاص دارد و قیاس کردن حکم لعان با حکم طلاق حرام است.
مسئلۀ دیگری که توضیح آن در اینجا ضروری مینماید،این است که آیا در قانون نیز برای زنی که در بیماری متصل به مرگ مرد به نکاح او در آمده،وقوع نزدیکی بین آنها شرط ارث بردن از زوج محسوب میگردد و یا هر زنی-چه مدخوله و چه غیر مدخوله-در هر زمان که به نکاح مرد در آمده باشد،از زوج ارث میبرد؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت:بلی،از نظر قانون،با توجه به مادۀ 945 ق."