چکیده:
عدل یکی از مفاهیم بنیادی است که قرآن در مقاطع و بخشهای
مختلف و با استفاده از مثلها، تمثیلها و داستانها آن را بیان و توضیح
داده و به رعایت و پایبندی آن اصرار دارد.
از منظر قرآن در عالم تکوین، آفرینش هستی بر عدل استوار بوده و
ظلم و بیعدالتی در آن جایی ندارد و در عالم تشریع نیز عدل مهمترین
هدف بعثت انبیا تلقی گردیده است. برای بررسی موضوع عدل
میبایست جلوههای گوناگون آن را در مسائل حقوق و قضا، سیاست و
جامعه، اقتصاد و معاش و... مورد توجه قرار داد و همچنین تعمق و
تحلیل درباره داستانهای قرآنی به عنوان نمونههایی از سرکشی و
انحراف انسان از عدل الهی و بالأخره بررسی مفهوم «میزان» به عنوان
نماد معیار سنجش خوبیها و بدیهای انسان، به منظور
دستیابیتصویردرست از مفهوم عدل در قرآن، لازم و ضروری است.
خلاصه ماشینی:
"17 به همین ترتیب، بازنگری در تفسیر متون مربوط به جایگاه غیر مسلمانان نیز ضروری و حل کننده مشکلات موجود و رفع کننده سوء تفاهمها در مورد دیدگاه اسلام به این مسأله است؛ برای نمونه، وضع جزیه در اسلام برای غیر مسلمانان یک ابداع و آورده قرآنی نیست، بلکه این روش معمول سیاسی و اقتصادی در همه امپراتوریهای قبل از اسلام دنیا مانند امپراتوری فارس و روم بوده است و آنها از جزیه برداشتی غیر از برداشت و تفسیر فقهای مسلمان داشتهاند، یعنی جزیه را علامتی برای تحقیر و تسلیم کامل جزیهدهندگان میدانستند؛ در حالی که خوشبختانه هیچ یک از فقهای مسلمان چنین برداشتی از آن ندارند، بلکه آن را یک مالیات اضافی در عوض خدمات اجتماعی و معافیت از خدمت سربازی میدانند، از این رو زنان، کودکان، مریضان، معیوبان و کشیشان را از پرداخت آن معاف دانستهاند و حتی پا را از این فراتر گذاشته، فقرا و نیازمندان غیر مسلمان را در زکات که تنها مسلمانان پرداخت میکنند سهیم میدانند.
21 قرآن شخص خودپرست و مغرور، چه ثروتمند یا فقیر را نکوهش کرده و طبیعت چنین شخصی را این گونه تصویر میکند: اگر او ثروتمند باشد پس با تکبر و فخر میگوید: «خداوند مرا مورد کرم و فضل خویش قرار داده است»، ولی چون فقر به سراغش آید میگوید: «خداوند مرا توهین و تحقیر کرده است»22؛ یعنی در هر دو صورت طوری عمل میکند که گویی وی تنها انسان موجود در روی زمین است و هیچ اعتنایی به دیگران و نیازهاشان حتی در حالت ثروتمندی نیز ندارد."