چکیده:
احساس وجود برخی فواصل میان آرمانهای پایهگذاران انقلاب اسلامی با آنچه در
جامعه ایرانی حاضر در حال گذر است و در عین عدم وجود تلاشی هدفمند جهت تئوریزه کردن
آرمانهای مورد نظر پایهگذاران انقلاب موجب گردید که پژوهشی حاضر با عنوان
آرمانهای انقلاب در اندیشه پایهگذاران که متوجه بررسی آرمانهای مورد نظر 4 تن از
پایهگذاران انقلاب یعنی امام، شریعتی، بازرگانی و طالقانی است به رشته تحریر در
آید.بدین منظور مقاله حاضر بر آن است که ضمن بازشناسی آرمانهای مورد نظریه
پایهگذاران انقلاب و بازخوانی و معین نمودن آنچه ایشان در خلال دهههای 40 و 50
پیجویی میکردهاند، این
آرمانها با اصول مصوب
قانون اساسی 1358 مطابقت نماید و روشن سازد وضعیت تبلور آرمانهای مذکور در قانون
اساسی به چه شیوهای است.
خلاصه ماشینی:
"» 1 در حالی که اساسیترین دغدغه و مسأله طالقانی در خلال حیاتش متوجه احیاء اسلام سیاسی است سوال اصلی او-که مستلزم پیجویی اساسیترین آرمانهای مورد نظر اوست-متوجه تحقق جامعهای است که در آن حاکمیت اسلام، قانون و حکومت ملت بر سرنوشتشان در کنار تحقق دو مسئله اساسی آزادی و عدالت تعبیه گردد و بر این اساس طالقانی منتهای همت خود را تحقق حکومت اسلامی با محوریت مردم، قانون، آزادی و عدالت معرفی میدارد و تا پایان عمر بر عملی (1)طالقانی، محمود، حکومت در اسلام، بیجا، 56، صص.
طالقانی ضمن آنکه آزادی حاصله در نظامهای کاپیتالیستی و سوسیالیستی را مورد انتقاد قرار میدهد، آزادی حقیقی در هر دو قالب «آزادی از»و«آزادی در»را تعبیه شده در حکومت اسلامی معرفی میدارد«ایدهای که ما داریم مجتمع اسلامی خالصی است که با معیارهای مترقی قرآن و آراء آزاد همه مردم شکل میگیرد» 1 عدالت به عنوان دیگر آرمان اساسی طالقانی بدان حد از اهمیت برخوردار میشود که او این مقوله را اولین منظور و اصلیترین هدف اجتماعی رسالت انبیاء معرفی میدارد و در عین حال قیام در راه تحقق آن را ضروری اعلام میکند«کوشش ما باید...
نتیجه با عنایت به اصول مصوب قانون اساسی 1358 و با توجه به آن چه در خصوصی آرمانهای هر یک از 4 متفکر مورد بحث از نظر گذشت روشن میشود که در بخش سخت افزاری یا ساختارها و نهادها و در باب شکل و محتوای نظام حکومتی کشور بر خلاف انطباق کامل این اصول با آرمانهای امام، با آرمانهای مرحوم شریعتی، بازرگان و طالقانی انطباقی کامل برقرار نمیشود، چرا که در این باب امام خمینی به حاکمیت ولایت فقیه اعتقاد داشته در مقابل شریعتی دمکراسی متعهد، بازرگان نظام مردم سالاری و مشروطه و طالقانی حکومت اسلامی مبتنی بر نظارت فقهاء را پیجویی کردهاند."