چکیده:
در طول نیمقرن گذشته، تحولات عمدهای در زمینه حقوق متهم رخ داده است.اسناد
بینالمللی حقوق بشر و نهادهایی مانند دادگاه اروپایی حقوق بشر و کمیته حقوق بشر
سازمان ملل که برای نظارت بر اجرای مقررات این اسناد به وجود آمدهاند، نقش مهمی در
این راستا ایفا کردهاند.حق دسترسی و برخورداری از مساعدات وکیل، از جمله این حقوق
به شمار میرود.این موضوع که محاکم کیفری بینالمللی برای یوگسلاوی و رواندا و
دادگاه کیفری بینالمللی به عنوان تابعان حقوق بینالملل، تا چه اندازه خود را ملزم
به رعایت این حق با توجه به مقررات حقوق بشر دانستهاند، موضوع مقاله حاضر را تشکیل
میدهد.
خلاصه ماشینی:
2-دستورالعمل رؤسای دبیرخانههای محاکم کیفری یوگسلاوی و رواندا با توجه به وظایف محوله به آنان، طبق اساسنامه و قواعد دادرسی، به ترتیب در 28 ژوئیه 1994 و 9 ژانویه 1996، دستور العملی را برای تعیین وکیل به تصویب محاکم مذکور رسانیدهاند، مطابق این دستورالعمل، حق دسترسی به وکیل، به حق متهم دایر بر انجام دفاع توسط خود او، لطمهای وارد نمیآورد(بند 2 ماده 5 دستورالعمل محکمه یوگسلاوی.
پس از طی فرآیند مذکور اگر رئیس دبیرخانه با توجه به اطلاعاتی که جمعآوری شده به این نتیجه برسد که متهم، توانایی مالی کافی ندارد، وکیلی را از لیستی که قبلا تهیه کرده، برای متهم تعیین میکند(به ترتیب در جزء 1 از بند 1 موارد 11 و 10 دستورالعملهای محاکم یوگسلاوی و رواندا).
با توجه به عبارت مذکور، آیا حق تبادلنظر محرمانه فقط شامل وکیل منتخب میشود یا متهم حق دارد که بدون دخالت مقامات قضایی و اداری با وکیل تعیین شده نیز به صورت محرمانه، گفت و گو و مشورت نماید؟ منطقی به نظر نمیرسد که این حق فقط شامل وکیل انتخابی شود (1350:2002,alappaZ) و از نظر موازین حقوق بشر نیز تفاوتی میان وکلای انتخابی و تعیینی در این رابطه وجود ندارد، ولی جزء 1 از بند 1 ماده 20 قواعد دادرسی با اشاره به ماده 67 اساسنامه رئیس دبیرخانه را مکلف به تهیه امکاناتی برای تبادلنظر محرمانه با وکیل انتخابی کرده است.