چکیده:
بازاریابی اجتماعی حوزه و قلمرو علم جدیدی است که میکوشد با استفاده از فنون
بازاریابی تجاری، اهداف و مقاصد اجتماعی را تحقق بخشد. براساس مفهوم بازاریابی
اجتماعی، مدیران بازاریابی سازمانها ناگزیرند در تعیین راهبردها و خط مشی های
بازاریابی خود عوامل مهمی نظیر خواستههای مصرفکنندگان و منافع جامعه در کوتاه مدت
و بلندمدت را در نظر بگیرند.
علیرغم این که این حوزه در مقایسه با بازاریابی تجاری بسیار نوپا است، اما نقش و
اهمیت آن در توسعه اجتماعی موجب شده است تا شدیدا مورد توجه و اقبال عمومی قرار
گیرد. بازاریابی اجتماعی در دهه 1970 به عنوان یک حوزه علمی کامل و مستقل پا به
عرصه گیتینهاد. فیلیپ کاتلر و جرالد آلتمن دو تن از اندیشمندان و صاحبنظران مشهور
بازاریابی،این حوزه علمی جدید را معرفی کردند. آنها عقیده داشتند که مفروضات و
مفاهیم بازاریابی تجاری میتواند برای فروش اعتقادات، باورها، نگرشها و رفتارهای
انسانی مورد استفاده قرار گیرد. اصرار کاتلر و آلتمن بر این نکته بود که تفاوت عمده
و اساسی بازاریابی اجتماعی با سایر حوزههای بازاریابی در اهداف و مقاصد بازاریابی
اجتماعی و تشکیلات آن متجلی است. رسالت اصلی بازاریابی اجتماعی تأثیرگذاری بر
رفتارهای اجتماعی و انسانی است. در بازاریابی اجتماعی کسب سود و منافع شخصی اولویت اصلی به شمار
نمیرود. به عبارت دیگر، تأکید بازاریابی اجتماعی تنها ارضاء نیازها و خواستههای
افراد اجتماع از طریق فرآیند مبادله و داد و ستد نیست؛ بلکه هدف و مقصد والاتری
دارد و آن تأثیرگذاری بر اعمال و رفتار افراد در اجتماع است.
خلاصه ماشینی:
"تعدادی از اندیشمندان و صاحبنظران دانش بازاریابی، عقیده دارند که تأکید مفهوم بازاریابی تنها بر تأمین نیازها و خواستههای مشتریان است و سلامت اجتماعی و جامعه جایگاهی در این فلسفه ندارد.
[10] با وجود اینکه فلاسفه از نقطه نظر اهداف و روشهای فلسفی تفاوت قابل ملاحظهای با یکدیگر دارند، اما برخی آراء و افکار عمومی هست که تقریبا مورد پذیرش و قبول اکثر فلاسفه قرار گرفتهاند و میتوانند ما را در تحقیق حاضر یاری نمایند و عبارتند از: 1ـ فلسفه به اصول و مفاهیم اولیه و منطق پشتیبان اعمال و افکار انسانی اشاره دارد، 2 ـ فلسفه با سازماندهی منسجم دانش و معرفت سر و کار دارد.
اما سئوال مهم این است که دلبستگی به خرد و دانایی و به دنبال آن تبدیل فلسفه به ابزار معرفت شناسی[12] در دوران معاصر چگونه میتواند در موضوعی مانند بازاریابی اجتماعی به کار آید؟ در پاسخ باید گفت که وظیفه اصلی معرفت شناسی، یافتن توضیحات رضایتبخش برای اشیاء و اموری است که نیاز به توضیح دارند.
در این حوزه علمی جدید کوشش میشود با استفاده از فنون بازاریابی تجاری راهکارها و بدیلهای مناسبی برای حل مشکلات و مسائل اجتماعی، پیشنهاد و اهداف و مقاصد اجتماعی نظیر ارتقاء سطح بهداشت و رفاه مشتری در جامعه ترویج داده شود.
به بیان دیگر، بازاریابی اجتماعی تنها ارضاء نیازها و خواستههای افراد اجتماع را از طریق فرآیند مبادله مورد تأکید قرار نمیدهد، بلکه هدف و مقصد بالاتری دارد و آن این است که بر رفتارهای فردی و اجتماعی تأثیر بگذارد."