چکیده:
شدّ رحال و بستن بار سفر برای زیارت قبور مطهر، از جمله قبر شریف پیامبر اعظم9 ، نهتنها مشروع است، بلکه از باب مقدمة عمل مستحبی (که همان زیارت قبور مطهر باشد)، رُجحان عقلی نیز دارد. منتها برخی اندیشوران فقه اهل سنت، در فرع مذکور مناقشه کردهاند؛ تا جاییکه با استناد به برخی روایات نبوی، سفر مسلمانان را برای زیارت قبور مطهر، بدعت و حرام شرعی دانسته و این حکم را به سلف صالح نسبت دادهاند. ارزیابی ادلة مورد استناد، بر اساس مبانی رجالی و فقهی اهل سنت، نشان میدهد نظریة مذکور در فقه اسلامی جایگاهی ندارد و انتساب آن به سلف صالح، از اساس باطل استو بازپژوهی کلمات و عبارات بزرگان فقه اهل سنت، به وضوح، این مدعا را تأیید میکند.
خلاصه ماشینی:
ابن عبدالهادي (م744ق) (ابن عبدالهادي، 1424ق، ص17)، ابن قيم جوزيه (م751ق) (ابن شاکر الکتبي، ص179)، ابن رجب حنبلي (م795ق) (ابي زرعه، 1413ق، ج6، ص43)، بعد از ابن تيميه به ترويج نظرية او پرداختند و بعد از گذشت حدود سه قرن، محمد بن عبدالوهاب (م1115ق) بار ديگر اين نظريه را مطرح (نجدي، 1342ق، الرسالة الثانيه) و عظيمآبادي (م1329ق) (عظيمآبادي، 1415ق، ج6، ص25) و ديگران (ابن باز، بی تا، ج2، ص754) با تأييد فتواي حرمت شدّ رحال براي زيارت قبور مطهر مخصوصاً قبر نبي گرامی اسلام9 ، زمينة رواج آن را ميان عالمان وهابي فراهم کردند (جمعي از علما، 1424ق، رقم 4230).
حديث فرزند عمر از پيامبرخدا9 با گزارش ابن حبان (م354ق) (ابن حبان، 1395ق، ج8 ، ص459) و طبراني (طبراني، 1415ق، ج9، ص160)، عقيلي (عقيلي، 1404ق، ج3، ص256) و ضياء مقدسي (مقدسي، بيتا، شماره 5) با طرق خود از ابن عمر چنين است: «قال ـ صلى الله عليه ]وآله[ وسلم ـ لاَ تُشَدُّ المطايا إلا إلى ثلاثة مساجد ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَسْجِدِي هَذَا وَ الْمَسْجِدِ الأَقْصـَى»؛ و بنا بهگزارش بخاري (تاريخ الکبير، ج7، ص204، شماره 894)، عبدالرزاق (عبدالرزاق، 1403، ج5، ص135)، ابن ابي شيبه (ابن ابيشيبه، 1409ق، ج4، ص65، ح15786) و ديگران (بيهقي، 1421ق، ج8، ص106؛ فاکهي، 1414ق، ج2، ص94؛ ازرقي، 1416ق، ج2، ص64 و 65) از طريق سفيان بن عُيينه، از عمرو بن دينار، از طلق بن حبيب، از قزعه، اين گونه ذکر شده است: «سَأَلْتُ ابْنَ عُمَرَ آتِيَ الطُّورَ؟ قَالَ: دَعَ الطُّورَ، لاَ تَأْتِهِ، وَقَالَ: لاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلاَّ إلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ».