چکیده:
بدون تردید تلاش فکری ـ معنوی استاد شهید مرتضی مطهری(ره) درشکل گیری مطالعات دینی خاصی که سازنده انقلاب بود، بسیار چشمگیر و تعیین کننده است. مطالعه آثار استادمطهری خواننده را به سادگی با متن انقلاب آشنا می کند و در فضای انقلاب اسلامی قرار می دهد. بی جهت نیست که امام خمینی(ره) به دانشجویان و طبقه روشنفکر متعهد چنین سفارش می کند: «کتاب های این استاد عزیز را نگذارید با دسیسه های غیراسلامی فراموش شود». از این رو ارائه تحلیلی از مطالعات دینی استادمطهری، نه فقط اقدامی ناچیز در بزرگداشت و ارج گذاری بر تلاش فکری ـ معنوی ایشان که آسیب شناسی انقلاب اسلامی نیز می باشد که موانع تداوم پویایی این نوع رویکرد دینی را بازشناسی و مرتفع می کند. در این گفتار می کوشیم تا با مطالعه موردی یکی از آثارعلمی استادمطهری، توجه خوانندگان را به ضرورت های یاد شده معطوف نماییم.
خلاصه ماشینی:
"تغییر شرایط و مقتضیات زمان هم نمیتواند توجیهگر این سخن باشد که حتی اگر استادمطهری در شرایط جدید امروز قرار میگرفت، معلوم نبود که در کار خود موفق باشد؛ زیرا آثار بهجا مانده از ایشان که مربوط به دوره پس از انقلاب اسلامی است، کاملا نشان میدهد که وی این تغییر مقتضیات زمانه را به خوبی احساس و خود را برای وضعیت جدید مهیا کرده است.
مرتضی مطهری در این اثر، «مادیگرایی» دنیای جدید را موضوع پرسش خود قرار داده و از دلایل وجودی و علل وقوع این گرایش در میان غربیان و به تبع آنان در میان ما ایرانیان بحث کرده است؛ گرچه هیچ الزامی برای وی نبود که با این دلایل و علل درگیر شود؛ اما ایمان و عقلانیت دینی به او اجازه نمیداد که در ضمن بیان علل گرایش به مادیگرایی پاسخهای مقتضی را بیان نکند؛ به همینسبب استادمطهری همواره میکوشید نادرستی برخی از دلایل و علل گرایش به مادی مسلکی را آشکار کند.
[28]محیط اخلاقی و اجتماعی غرب را به دلیل نامساعد بودن برای رشد فرهنگ معنوی مورد نقادی دینی قرار داده است؛[29]بنابراین بحث استادمطهری درباره علل گرایش به مادیگرایی از نوع «تحلیل انتقادی» است.
3. آیا میتوان گفت که تحقیق استادمطهری درباره مادیگرایی جدید ناظر به همان مباحثی است که امروز ذیل عنوان «سکولاریسم» مطرح میشود؟ با این تفاوت که ایشان از منظردینی به این مسأله توجه کرده است و دیگران (سکولارها) از منظر غیر دینی بحث کردهاند."