چکیده:
یکی از موضوعاتی که با گسترش فناوریهای فضای مجازی و بینالمللی در راستای جهانیشدن مورد توجه قرار گرفته، پدیده ارز مجازی و سازوکارهای مرتبط با آن است. این پدیده نشأت گرفته از رشد فناوری به نام بلاکچین و استفاده آن در فضای مجازی است. در این راستا با توجه به اهمیت مسائل شرعی و گسترش تهدیدها و فرصتهای پدیدههای فضای مجازی و لزوم تعیین موضع مناسب در خصوص مبادله و معامله با این ارزها، به نظر میرسد مسئله شناخت دقیق ارزهای مجازی و تحلیل انواع آنها امری مهم و ضروری است. در این تحقیق سعی شده است اولاً با استفاده از روشهای تاریخی، بنیادی و توصیفی ابعاد فنی، اقتصادی ارزهای مجازی تبیین شود، سپس بر اساس روشهای معتبر فقهی اعم از فقه معاملات و فقه نظام مبتنی بر چارچوب اقتصاد اسلامی، حکم مبادله با ارزهای مجازیِ قابل استخراج (مانند بیتکوین) مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج تحقیق نشان میدهد که اولاً انواع ارزهای مجازی با یکدیگر تفاوت ماهوی و حکمی دارند و ثانیاً ارزش ارز مجازی قابل استخراج خلق شده (مانند بیتکوین)، بر فرض وجود مالیت عرفی، از حیث عقلایی و شرعی قابل تعیین نیست؛ ثالثاً با گذشت زمان، تمرکز در استخراج و در نتیجه تمرکز ثروت در این مکانیزم خواهد شد که مخالف عدالت توزیعی ثروت خواهد بود.
Protecti One of the issues that has been considered with the expansion of cyberspace and international technologies in the direction of globalization is the phenomenon of virtual currency and related mechanisms. This phenomenon stems from the growth of technology called blockchain and its use in cyberspace. In this regard, considering the importance of religious issues and the spread of threats and opportunities of cyberspace phenomena and the need to determine the appropriate position on exchange and dealing with these currencies, it seems that the issue of accurate knowledge of virtual currencies and its analysis It is important and necessary. In this research, first of all, it has been tried to explain the virtual and economic dimensions of virtual currencies by using historical, fundamental and descriptive methods., then based on valid jurisprudential methods, including Jurisprudence of transactions and Islamic jurisprudence based on the framework of Islamic economics ruling of exchange can be analyzed with extractable virtual currencies (such as bitcoin).The results show that, firstly, the types of virtual currencies are fundamentally different from each other, and secondly, the value of the extractable virtual currency (such as bitcoin) cannot be determined rationally and religiously, assuming the existence of customary taxation. Third, over time, the focus will be on extraction and, consequently, the concentration of wealth on this mechanism, which will be opposed to the distributive justice of wealth.
خلاصه ماشینی:
در اين تحقيق سعي شده است اولاً با استفاده از روش هاي تاريخي، بنيادي و توصيفي ابعاد فني، اقتصادي ارزهاي مجازي تبيين شود، سپس بر اساس روش هاي معتبر فقهي اعم از فقه معاملات و فقه نظام مبتني بر چارچوب اقتصاد اسلامي، حکم مبادله با ارزهاي مجازيِ قابل استخراج (مانند بيت کوين ) مورد تحليل قرار گيرد.
نتايج تحقيق نشان ميدهد که اولاً انواع ارزهاي مجازي با يکديگر تفاوت ماهوي و حکمي دارند و ثانًيا ارزش ارز مجازي قابل استخراج خلق شده (مانند بيت کوين )، بر فرض وجود ماليت عرفي، از حيث عقلايي و شرعي قابل تعيين نيست ؛ ثالثًا با گذشت زمان ، تمرکز در استخراج و در نتيجه تمرکز ثروت در اين مکانيزم خواهد شد که مخالف عدالت توزيعي ثروت خواهد بود.
از بعد اقتصادي نيز لازمه تجارت و دادوستد در دنياي مجازي، امکان تراکنش هاي مالي در سطح بين المللي بوده که پول مجازي براي رفع اين نياز به عنوان ابزار مبادلات در عرصه مجازي مورد استفاده فعالان قرار گرفته است و روزبه روز رشد و گسترش پيدا کرده است (بانک مرکزي اروپا (European Central Bank)، ٢٠١٢، ص ١٠).
با توجه به اهميت مسائل شرعي و احکام اسلامي در ذيل نظام جمهوري اسلامي و همچنين گسترش تهديدها و فرصت هاي پديده هاي فضاي مجازي در عصر حاضر و لزوم تعيين موضع مناسب در خصوص مبادله و معامله با اين ارزها، به نظر ميرسد شناخت دقيق ارزهاي مجازي و تطبيق آنها بر مسائل فقهي و شرعي ذيل اقتصاد اسلامي امري مهم و ضروري است ؛ لذا در اين تحقيق سعي شده است صحت يا عدم صحت خريد و فروش و به طورکلي مبادله با ارزهاي مجازيِ قابل استخراج (مانند بيت کوين )، بررسي ميشود.