چکیده:
درباره نزول قرآن بر هفت حرف بحثهای فراوانی در طول تاریخ اسلامی صورت گرفته است، نکته مهم آن است که گمان رفته، همه روایات مربوط در مقام بیان یک موضوع است؛ از این رو در تبیین مفاد این روایات اختلافات فراوانی پدید آمده است. در این مقاله ابتدا روایات مربوط براساس مفادشان دسته بندی و آنگاه هر کدام از اقوال مهم مورد بررسی قرار گرفته و در پایان نتیجه گرفته شده است که آن روایات ناظر به موضوعات متعددی است. پارهای از آنها دلالت دارد بر اینکه قرائات ناصحیح افرادی که قادر به قرائت صحیح نیستند، در خور گذشت است.
خلاصه ماشینی:
"ج) به نظر میرسد اختلاف نظر فراوان در مورد روایات نزول قرآن بر هفت حرف ناشی از چند امراست: اول آنکه ظاهر روایات مذکور با یکدیگر مغایرت بسیار دارد، به طوری که قابل جمع نیستند؛ دوم آنکه همان طور که ابن عربی گفته است، هیچ نص و اثری وجود ندارد که معنای احرف سبعه را روشن سازد[7]؛ سوم آنکه گمان رفته است که همه روایات احرف سبعه ناظر به یک معنی و موضوع است؛ از این رو در راهیابی به مفادی که بتوان آن را مدلول همه روایات احرف سبعه دانست، بسیار دچار مشکل و تشتت آراء شدهاند تا آنجا که برخی قایل به اجمال روایات مربوطه گشته و معنای صحیحی برای آنها متصور ندیدهاند [8].
2) روایات احرف سبعه در کتابهای روایی اهل سنتگرچه برخی از این روایات در صحیح بخاری و مسلم آمده است، ولی از آن جا که تمامی آنها را طبری در تفسیر خود نقل کرده[9] و در کتاب علوم القرآن عندالمفسرین با شمارهگذاری آمده است [10] و دستهبندی این روایات بر اساس مفادشان در نتیجهگیری و سهولت مراجعه مؤثر است، براساس این دو منبع به نقل و دستهبندی آنها میپردازیم:الف) روایاتی که مفاد آنها بر نزول قرآن بر هفت حرف دلالت دارد؛ اما مراد از هفت حرف را بیان نکرده است؛ مانند: «قال رسول الله صلیاللهعلیهوآلهوسلم : انزل القرآن علی سبعةاحرف»؛(1)(رسولخدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: قرآن بر هفت حرف نازل شده است)."