چکیده:
دانش نوبنیاد فلسفه دین، حاوی دهها عنوانی است که برخی از مسائل آن؛ مانند زبان دینی قرنها پیش در
فلسفه و کلام اسلامی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
مباحث زبان دینی در کلام اسلامی، ضمن مباحث صفات ثبوتی، صفات خبری و تفسیر آیات متشابه
و...مطرح بوده است که هر کدام مشکلات ویژه خود را داشته و باید به شیوه صحیح تفسیر و تبیین گردد.
از انگیزههای طرح زبان دینی در کلام مسیحی، میتوان به توجیه تعارض دین و علم، اختلاف کاربردی
محمولات گزارهها و تحقیقپذیری معنا در قضایای ناظر به واقع اشاره کرد.
برخی، برای گزارههای کلامی، چهار گروه تفسیر غیر خبری ارائه دادند که هر یک در خور تأمل و بررسی
است و این مقاله به بخشی از این مباحث میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"2- منشأ پیدایش دین چیست؟ آیا علت درونی دارد یا عامل خارجی؟ 3- نقش دین در رفع نیازهای فردی، اجتماعی، مادی و روانی انسان؟ 4- انتظار از دین چیست و باید چه نقشی در حیات انسان داشته باشد؟ 5- وجود شرور و صدور آن از خدای یگانه خیر و نیکوکار چگونه متصور است؟ 6- علم و دین آیا همسو میباشند و یا این که گاهی ناهمسویی میان آنان پدید میآید و در صورت تعارض چه باید کرد؟ 7- معناداری گزارههای دینی و ملاک معناداری چیست؟ 8- زبان دین: آیا گزارههای کلامی جنبه خبری داشته و از واقعیت خارجی حکایت میکنند یا فاقد معنای خبری بوده و کاربرد دیگری دارند؟ هرچند فلسفه دین، دانش نوظهوری است، ولی برخی از مسائل آن قرنها پیش در فلسفه و کلام اسلامی مورد بررسی قرار گرفتهاند؛ مانند: 1- مسأله پیدایش دین در کتاب و سنت و کتابهای فلسفی و کلامی ریشهیابی شده و به عنوان ندایی از درون و آمدن پیامبران الهی نیز به عنوان احیاکننده فطرت و پرورش دهنده آن معرفی گردیدهاند.
(1) این نظریه بسان دو نظریه نخست از یک نوع روح مسیحیگری برخاسته است (دین در نیایش خلاصه میشود و جز یک مشت اوراد خشک چیزی نیست؛ زیرا: الف) تمام گزارههای دینی در بستر عبادت و نیایش قابل پیاده شدن نیست، خدا در مواردی از امتناع ابلیس از سجده کردن سخن میگوید، آیا این مضمون با بستر نیایش مناسب است؟ در کتاب مقدس یک رشته احکامی به عنوان حلال و حرام آمده است، آیا ترنم به آنها در مقام نیایش صحیح است، مثلا بگوییم: ای خدایی که خواهر و خاله و عمه را برای ازدواج حرام ساخته و بیگانه را حلال کردهای!!"