چکیده:
علاوه بر نزول تدریجی، آیا نزول دفعی هم برای قرآن بوده یا نه؟ مرحوم استاد
محمدهادی معرفت بر این نظر است که قرآن دارای نزول دفعی نمیباشد. ایشان آیة نخست
سورة قدر را به معنای شروع نزول، معنا نموده و دلایلی بیان مینمایند. نظر استاد از
این پرسش سرچشمه گرفته است که نزول دفعی به بیت المعمور چه فایدهای دارد. این
نوشته به بررسی موضوع و پاسخ دلایل انحصار نزول به نزول تدریجی پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"با نظر به اینکه بر اساس روایات، نزول دفعی قرآن کریم به بیتالمعمور، در گذشته رخ داده و نزول تدریجی، پس از آن صورت گرفته است، طبعا در آیاتی که خدای متعال از نزول دفعی قرآن کریم گزارش میدهد، باید تعبیر ماضی به کار گرفته شود؛ بنابراین، تعبیر آیة مورد بحث که میگوید: «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم» کاملا طبیعی و سازگار با دیدگاه نزول دفعی قرآن است؛ زیرا تعبیر آن باید مناسب زمانی باشد که در قالب الفاظ بر پیامبر وحی میشود.
بررسی و نقد اگر نزول دفعی را به معنای نزول یکبارة قرآن در قالب الفاظ بر پیامبر بدانیم، به گونهای که همة خطابات قرآنی در آغاز بعثت نسبت به پیامبر و سایر مسلمانان فعلیت یافته باشد، در این صورت، اشکال یادشده وارد خواهد بود، لکن آنچه راجع به نزول دفعی قرآن در احادیث مطرح است، نزول دفعی قرآن به بیتالمعمور یا بیتالعزه است که برخی همچون علامه طباطبایی آن را به نزول دفعی حقیقت قرآن [بدون قالب لفظی] بر قلب پیامبر تأویل نمودهاند.
بر اساس آنچه بیان شد، آشکار گردید که دلایل مزبور برای حمل آیة إنا أنزلناه فی لیلة القدر (قدر/ 1) و آیات مشابه آن بر آغاز نزول قرآن در شب قدر ناتمام است; بنابراین، ظهور آیات در نزول دفعی بیاشکال است; زیرا چنان که دیدیم، دلیلی بر منع آن وجود ندارد و افزون بر این، با احادیثی که خواهیم آورد، تأیید میشود."