چکیده:
نویسنده در این مقاله درصدد اثبات این است که بیعت مردم با ولی امر،شرط تحقق یا فعلیت ولایت معصومان (ع) نیست و اطلاق ادله ولایت به بیعت مقید نمی شود. بلکه بیعت و پذیرش مردم، تنها می تواند نشانه وجود شرط قدرت ولی امر در اقامه ولایت بر مردم باشد. او برای اثبات این مدعا بعد از بیان شرعی از کلمه بیعت به بررسی چهار آیه از قرآن کریم در مورد بیعت می پردارد و در تحلیل دو واقعه بیعت رضوان یا شجره و بیعت زنان بارسول خدا(ص) که در قرآن به آنها اشاره شده است به این نتیجه می رسد که بیعت نخست برای پذیرش ولایت پیامبر(ص) نبوده، بلکه تنها به جهت اعلای پای بندی مؤمنان به مقاومت در مقابل مشرکان بوده است و بیعت دوم نیز اعلام پای بندی زنان بیعت کننده به اوامرالهی که در آیهش ریفه از آنها یاد شده است، می باشد. از این رو با استناد به این دو واقعه و آیات مربوط به آن نمی توان ولایت معصومان(ع) و وجوب اطاعت از آنها را مقید به بیعت کرد و یا حتی وجوب بیعت بر مؤمنان را استنباط کرد.
خلاصه ماشینی:
اراده این معنی از لفظ «بیعت» روشن است، اما مهم برای ما مراجعه به روایات و آیاتی است که در این موضوع وارد شده است تا ببینیم آیا این معانی از آنها استفاده می شود ؟ کلمه مبایعه در آیات قرآن و احادیث رسیده از معصومین ذکر شده است، در سه آیه این کلمه آمده است: آیه اول: «لقد رضی الله عن المؤمنین اذ یبایعونک تحت الشجرة فعلم ما فی قلوبهم فانزل السکینة علیهم و اثابهم فتحا قریبا»، ((90)) خداوند از مؤمنان هنگامی که با تو زیر آن درخت بیعت کردند خشنودشد.
در تفسیر علی بن ابراهیم ذیل آیه «لقد رضی الله عن المؤمنین اذیبایعونک تحت الشجرة»، آمده است: این آیه در باره بیعت رضوان نازل شده است و رسول خدا(ص) با مسلمانان شرط کردند که بعد از این بیعت هرگز کارهای رسول خدا(ص) را انکار نکنند و در هیچ یک ازاوامر حضرت، با ایشان مخالفت نورزند.
بله، اظهار آمادگی مسلمین برای جنگ با مشرکین به تبعیت از امرحضرت رسول(ص) و بیعت آنان با او برای این کار، اظهار آمادگی آنان برای امتثال امر رسول خدا است و به همین سبب مستحق ثواب اطاعت و انقیاد می شوند و شایسته است که در حق ایشان گفته شود: «لقد رضی الله عن المؤمنین اذ یبایعونک تحت الشجرة، سوره فتح، آیه 18».