چکیده:
ابن سینا پزشک نامی،عالم (Scientist) بزرگ و خلاصه رئیس فیلسوفان عالم اسلام است.با اینکه در قرون وسطی زندگی میکرده،ولی هرگز روحیه و اندیشه قرون وسطایی نداشته است.او همچون فیلسوفان دوره تجدید حیات علمی و فرهنگی(رنسانس)مخالف هرنوع تحجر و تقلید بوده و سند درستی هر امری را عقل و تجربه میشناخته و با سعه صدر و دیدی فراتر از زمان و محیط خود به مسائل مینگرسته و برای انکار چیزی تا دلیل و برهان روشنی نمییافته،آن را در بوته امکان مینهاده است.از این روی شهود عرفا و کرامات اولیا را از دید عقلی ممکن میدانسته و در برخی از رسالات و کتابهایش به توجیه فلسفی آنها پرداخته است.این امر باعث شده عدهای نوعی عرفان به وی نسبت دهند و حتی احیانا او را صوفی وحدت وجودی پندارند،که به نظر بعید مینماید.زیرا چنانکه در متن مقاله خواهیم دید از مطالعه احوال و آثاری وی برمیآید که او هرگز به سیر و سلوک نپرداخته و راه و روش صوفیان در پیش نگرفته،بلکه از آغاز تا پایان زندگانیش همچنان عالم و فیلسوف و پایبند عقل و استدلال بوده و براستی فیلسوف به دنیا آمده و فیلسوف از دنیا رفته است.
خلاصه ماشینی:
""5 استاد در سخنرانی دیگری که در خصوص خواجه نصیرالدین طوسی در سال 8131 در آموزشگاه پرورش افکار بدون اظهارنظر درباده صوفی بودن ابن سینا، کرده چنین نظر داده است: "از اوایل قرن پنجم حکمت به تصوف نزدیک گردید و بعضی از متصوفه و حکمای قرن پنجم،مانند ابوعلی سینا که فصلی در مقالات عرفا ضمیمه کتاب اشارات کرده و درعین القضاة از متصوفه قرن پنجم و اوایل قرن ششم که تصوف را با فلسفه جمع کرده بود،مقدمات ارتباط این دو رشته را فراهم ساختند و کمتر حکیمی بود که عرفان نداند و یا صوفی و عارفی که بر مبادی حمت وقوف حاصل نکند و درنتیجه حکما اهل ریاضت شدند و فلسفه جدیدی در اواسط قرن ششم پدید آمد،که با مبانی ارسطو و طریقه مشئین مخالفت کامل داشت و هم در منطق و هم در علوم طبیعی و الهی افکار آنها از میان رفتن اصول مشائین محسوب میشد.
اما در موارد دیگر او را به بهانه اینکه پایبند عقل است طعنه میزند و میگوید:عقل در کوی عشق نابیناست عاقلی کار بوعلی سیناست58 باز در جایی دیگر به صورت انکار و اعتراض میسراید:ای سنائی گر همی جویی ز لطف حق سنا عقل را قربان کن اندر بارگاه مصطفی کار نجات و کان شفا کار باب سنت جستهاند بوعلی سینا ندارد در نجات و در شفا68 ابومحمد روز بهان بن ابی نصر بقلی عارف مشهور(متوفی 606)در قصیدهای به مطلع ذیل:به دار الضرب ایمان زن زر وحدت ز کان لا که تا مقبول عشق آیی شوی در معرفت بالا میگوید:ز من یک نکته در حمکت هزاران رمز ربانی کجا دارد قدم آنجا هزاران بوعلی سینا87 چنانکه ملاحظه میشود،بیت روزبهان هم در عین طعنه به ابن سینا نوعی تجلیل از مقام فلسفی اوست فرید الدین عطار نیشابوری(متوفی 726) که در تذکرة الاولیاء88از ملاقات شیخ با ابو الحسن خرقانی صوفی سرشناس سخن میگوید،در کتاب منطق الطیر خود به نکوهش و به یک معنی به اهانت وی تجری میکند."