چکیده:
میتوان گفت: تبیین ماهیت گزارههای اخلاقی (این که گزارههای اخلاقی اخباری است یا انشایی)،
مهمترین مسأله در فلسفه اخلاق است، به طوری که بیشتر مسائل مهم و اساسی فلسفه اخلاق، و حتی مکاتب
مختلف آن، مبتنی بر نوع تبیین این مسأله است. آنچه در ذیل میآید، بیان ماهیت و ویژگیهای گزارههای
اخلاقی از منظر استاد جوادی آملی است.
خلاصه ماشینی:
"تبیین عقلانی گزارههای اخلاقی، فقط زمانی ممکن است که میان ارزشها و بایدها از یک طرف و هستها و واقعیتها از طرف دیگر، رابطهای منطقی برقرار باشد: یعنی گزارههای اخلاقی یا باید از نوع اخباری باشد و یا انشایی حاکی از واقع؛ اما اگر از سنخ اعتباریات و انشائیات صرف باشد، نه تنها هیچ رابطه منطقی میان خود آنها وجود نخواهد داشت؛ بلکه هیچ دلیل عقلی هم نمیتواند آنها را اثبات نماید.
(2) 6ـ ماهیت گزارههای اخلاقی استاد جوادی آملی ویژگیهایی را برای گزارههای اخلاقی مطرح میکنند که در ذیل به آنها اشاره میگردد: 1ـ6ـ واقعی بودن منشأ گزارههای اخلاقی گزارههای اخلاقی از نوع اعتباریات است و نه از سنخ واقعیات خارجی و عینی؛ اما باید توجه داشت که اعتباریت آن، بیارتباط با واقع و نفسالامر نیست.
»(2) بر اساس ویژگی دوم، چون علم اخلاق همچون علوم طبیعی، تجربی است (البته تجربه مناسب با خود یعنی تجربه برزخی)، از این رو، همانند آنها برهانی نیز هست: «اگر ما تجربه و تواتر را مخصوص آزمایشگاه بدانیم اخلاق، جزو علوم تجربی آنچنانی نیست؛ اما اگر تجربه هر چیز را مناسب با همان چیز دانسته و روح را مثل بدن بلکه قویتر از آن بدانیم در آن صورت، مسائل اخلاقی نیز جزو مسائل تجربی خواهد بود."