چکیده:
هدف این مقاله بررسی مفهوم آیه در قرآن کریم میباشد.برای این منظور نویسنده ابتدا به بررسی مفهوم آیه در کتابهای لغت پرداخته است.این بررسی نشان داده است که اهل لغت در معنای آن اتفاق نظر دارند،اما در وزن آن دو دستهگی مشاهده میشود. در ادامه،نویسنده به تقسیمبندی قرآن کریم پرداخته است.در این تقسیمبندی آیات به سه دسته:1)آیات آفاقی و انفسی،2)آیات ملکی و ملکوتی،3)آیات غیبی و شهودی تقسیم شدهاند و در مورد هریک هم توضیحاتی داده شده است.سپس نویسنده به جایگاه قرآن کریم در این تقسیمبندی اشاره کرده است و به بررسی مفهوم آیه در استعمال قرآن کریم میپردازد و در نهایت ضمن بررسی معنایی«معجزه»،به جایگاه و انواع آن در قرآن کریم پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"اما آنچه که اغلب از این واژه به دست میآید به معنی علامت واضح و آشکار است و گویا قرآن کریم میخواهد مخاطبین خود را به تفکر و تأمل وادارد تا اینکه هرکس به فراخور فهم و ادارک خود در پدیدهها بنگرند و به اسرار رموز نهفته در آن پی ببرند و به اسماء و صفات الهی متوجه گردند.
یکی دیگر از نویسندگان میگوید:«چه بسا که این لفظ از الفاظ مخصوص قرآنی باشد که قرآن مبتکر آن است چرا که معنی قداستی که همراه این لفظ است برای غیر معجزات الهی مناسب نمیباشد»(واعظ زاده خراسانی،1831:154)و سپس در مورد ریشه این کلمه میفرمایند:«به نظر میرسد ریشه اصلی در این مورد خود واژه «آیه»است به معنی علامت واضح و آشکار که سپس افعال از آن مشتق شدهاند» (واعظ زاده خراسانی،1831054).
پس آیه آن چیزی است که در حرکت به سوی مقصود مورد توجه بوده و وسیلهای است در جهت رسیدن به هدف که این معنی در همه موارد استعمال آن در قرآن ساری و جاری است.
به نظر اغلب مفسرین این آیه در مورد دانشمند بنی اسرائیل یعنی بلغم بن باعورا است که دارای کرامات باطنی بوده اما با وجود آنها به بیراهه رفته و آن آیات و نشانههای خاص الهی که در باطنش تجلی پیدا کرده را تکذیب کرد.
مثلا در مورد آیه 5 سوره یونس مرحوم علامه طباطبایی میفرمایند این آیات دلالت بر توحید ربوبی در تدبیر هستی دارد(طباطبایی،7731:ج 1،21-31)و حال میتوان آن را نشانهای از عظمت و قدرت و حکمت و زیبایی و وحدت و وجود حق تعالی و..."