چکیده:
اینترنت به عنوان رسانهای که در تسهیل دسترسی به اطلاعات نقش ویژهای دارد، در مسیر توسعه، همواره با موانعی روبهرو بوده است که از کیفیت استفاده و بهرهوری آن کاسته است. صفحات وب نیز به عنوان واسط میان کاربران و ماشین در دنیای اینترنت، از این آفتها به دور نبودهاند؛ به گونهای که در موارد بسیاری مشاهده میشود که محتوای خوب پایگاهها تحت تأثیر مجموعه خطاهای مربوط به طراحی قرار گرفته و از کیفیت و کارآیی آنها کاسته شده است. یکی از مهمترین این خطاها طراحی بدون در نظر گرفتن کاربر یا فقدان کاربردپذیری است. در این مقاله ابعاد کاربردپذیری یا اصول طراحی کاربرپسند در صفحات وب مشخص و بیان خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
اصطلاح کاربردپذیری که معادل فارسی اصطلاح Usability (2) میباشد، عنوانی است که علم روانشناسی با ورود خویش به حیطه طراحیهای تحت وب در کنار علومی همچون: کتابداری و اطلاعرسانی، گرافیک و طراحی صنعتی و انفورماتیک، به مسائل مورد بحث در طراحی وب افزوده است و هدف اصلی آن با توجه به استاندارد ایزو آی ای سی(3)، عبارت است از افزایش بهرهوری، ارتقای کیفیت کاری، بهبود رضایت کاربران و کاهش در هزینههای آموزش و پشتیبانی.
برخی از آنها چنین است: ـ تعریف کاربردپذیری از دیدگاه سازمان بینالمللی استانداردسازی(4): «میزانی که یک محصول میتواند توسط کاربران خاص، برای رسیدن به هدفی معین، مورد استفاده قرار گرفته و در حین استفاده، ضمن داشتن اثربخشی و کارآیی، رضایت کاربر را در زمینة مورد استفاده تأمین کند.
»(9) برای این موضوع شواهد فراوانی وجود دارد، از جمله آنکه در تحقیقی اثبات شده که عدم آشنایی کاربران به راهبرد جستجو و چگونگی اطلاعیابی از وبسایت، یکی از موانع اصلی در دستیابی به اطلاعات پایگاهها بوده است(10).
در این گونه موارد، رابط کاربری پایگاه به کاربر میگوید: بعضی اصطلاحات خاص که برای رسیدن به جواب سؤال شما مناسبتر است، در فهرست جوابهای پایگاه وجود دارد و میتواند به شما در رسیدن دقیق به مقصودتان کمک نماید؛ آیا میخواهید یکی از این اصطلاحات یا ترکیبی از آنها را انتخاب کنید؟ در اصل اشباع این مسأله خیلی مهم است که پایگاه قابلیت و توانایی جانشینگزینی برای خواستههای کاربران، درک صحیح ازخواسته آنان برای توسعه معنایی و قیاس بین نتایج حاصله را داشته باشد.