چکیده:
در سال 1983 یک خانم فیزیکدان و فیلسوف علم آمریکایی به نام پروفسور نانسی کارترایت کتابی منتشر کرد با عنوان
چگونه قوانین فیزیک دروغ میگویند؟ نکته اصلی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته بود آن بود که قوانین بنیادین فیزیک
واقع نما نیستند و به کار پیشبینیهای علمی نمیآیند. آنچه که در کاوش برای شناخت اسرار طبیعت واقعا مددکار دانشمندان
واقع میشود قوانین پدیدار شناسانه است و نه قوانین بنیادین. فیلسوف علم آمریکایی این دیدگاه را در آثار مکتوب بعدی خود
که در طول دو دهه 1980 و 1990 به چاپ رساند کم و بیش تکرار کرده و بر این نکته تأکید ورزیده که در حیطهها و حوزههای
مختلف علمی و حتی در بخشهای مختلف واقع در درون قلمرو یک علم خاص مانند فیزیک ذرات بنیادی، قوانین پدیدار
شناسانه و مدلهای متفاوتی مورد استفاده قرار دارند و این قوانین را نمیتوان منبعث از یک یا چند قانون بنیادی به شمار آورد.
خلاصه ماشینی:
چکیده در سال 1983 یک خانم فیزیکدان و فیلسوف علم آمریکایی به نام پروفسور نانسی کارترایت کتابی منتشر کرد با عنوان چگونه قوانین فیزیک دروغ میگویند؟ نکته اصلی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته بود آن بود که قوانین بنیادین فیزیک واقع نما نیستند و به کار پیشبینیهای علمی نمیآیند.
فیلسوف علم آمریکایی این دیدگاه را در آثار مکتوب بعدی خود که در طول دو دهه 1980 و 1990 به چاپ رساند کم و بیش تکرار کرده و بر این نکته تأکید ورزیده که در حیطهها و حوزههای مختلف علمی و حتی در بخشهای مختلف واقع در درون قلمرو یک علم خاص مانند فیزیکِ ذرات بنیادی، قوانین پدیدار شناسانه و مدلهای متفاوتی مورد استفاده قرار دارند و این قوانین را نمیتوان منبعث از یک یا چند قانون بنیادی به شمار آورد.
کارترایت در نخستین اثر خود ضمن خردهگیری از رئالیسم صدقی، به نقد یکی از مهمترین براهین مورد استفاده در این رهیافت، یعنی استنتاج متکی به بهترین تبیین(Inference to the best explanation) پرداخت و تأکید کرد که بهترین شیوه دفاع از رئالیسم علمی بهرهگیری از نتایج عملی علم و دستاوردهای مهندسی است و نه استدلالات فلسفی.
(کارترایت، 1983، ص 61) در مقاله سال 1994 خویش نیز در بحث از قانون دوم نیوتن یعنی F=ma، کارترایت یادآور شده بود، "اغلب ما که در یک فضای (با تلقی) بنیادگرایانه (نسبت به قوانین عام) پرورش یافته این رابطه به صورت یک سور کلی قرائت میکنیم: برای هر جسم در هر موقعیت، شتاب حاصل برابر است با نیرویی که به آن جسم در آن موقعیت اعمال میشود تقسیم بر جرم آن.