چکیده:
در بخش نخست اشاره شد که دین مبین اسلام از همان دهههای نخستین گسترش خود چگونه از راه بازرگانی و کشورگشایی به سرزمین هند راه یافت،اما در واقع این عرفا و مبلغان بزرگ اسلامی بودند که بیشترین سهم را در ترویج و گسترش اسلام در شبه قاره داشتهاند و افزون بر آن توسعه و نفوذ زبان فارسی در شبه قاره نیز مدیون این بزرگان دین میباشد.در این مقاله سعی شده است که در نواحی مختلف شبه قاره،فعالیت تبلیغی اسلام مورد بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"از این طریق تعداد زیادی از مردم روستاها و شهرهای سند به دست پیر صدر الدین مسلمان شدند و عقاید فرقه اسماعیلیه(خوجه) از راه گجرات تا نواحی بمبئی گسترش یافت و هم اکنون افراد زیادی از این فرقه در نواحی مختلف هند به کار تجارت مشغول میباشند.
البته تماس مردم بنگال با مسلمانان،به ویژه در زمینه بازرگانی و نیز از طریق تشکیل کوچنشینهای مسلمان و فعالیت تبلیغاتی،به روزگاری پیش از فتح بنگال به دست مسلمانان باز میگردد و رفت و آمد تجار عرب و ایرانی از قرن سوم تا هفتم هجری موجب آشنایی تدریجی مردم این سرزمین با اسلام شده بود.
گرچه از آن تاریخ به بعد تنها برای ده سال حکومت بنگال به دست یک هندو افتاد،اما وی نسبت به مسلمانان تساهل نشان میداد و حتی پسرش هم در سال 718 ق4141/ م مسلمان شد و نام خود را هم به«جلال الدین محمد شاه»تغییر داد و تعداد زیادی از اطرافیان وی به اسلام گرویدند.
1به گفته آرنولد2یکی از مشهورترین افرادی که در ناحیه سند در گسترش اسلام کوشش نموده،سید یوسف الدین،از اعقاب شیخ عبد القادر گیلانی بود که در سال 628 به سند آمد و طی ده سال 0007 خانوار از«لوهانا»را مسلمان نمود و حتی دو نفر از رؤسای این گروه نام هندویی خود را به«آدم جی»و«تاج محمد»تغییر دادند.
5 هرچند که برخی منابع رونق اسلام در آن دیار را از جمله کرامات خواجه معین الدین چشتی میدانند،اما این روش مسالمتآمیز و عارفانه وی بود که در دل مردم نفوذ پیدا میکرد و گروه گروه به دست وی اسلام میآوردند."