چکیده:
رسالتمند و متعهد بودن رسانه از جمله موضوعات چالشبرانگیز در عصر ارتباطات است.برخی با آن مخالفاند و برخی دیگر موافق.منافات با فلسفه وجودی رسانه،مغایرت با اصل گردش آزاد اطلاعات و نادیده گرفتن حق انتخاب مخاطبان،از جمله دلایل مخالفان این نظریه است.موافقان هم ضمن پاسخ به دلایل یاد شده به یافتههای علمی و تجربههای عملی اشاره میکنند.انقلاب اسلامی ایران و رهبران اصلی آن با پذیرش و بسط نظریهء مذکور،حتی تلاش کنند تا آن را وارد اسناد و متون حقوقی کرده و نهادینه سازند. مقالهء حاضر پس از بررسی مبانی و آثار این نظریه،رسالت قانونی مطبوعات را بهطور خاص مورد مطالعه قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
"(*)استاد حقوق ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) اهمیت و جذابیت این بحث را باید در این چالش بنیادین و نظری جستوجو کرد که اصولا آیا تعیین رسالت برای رسانهها با فلسفه وجودی آنها سازگار است؟ انقلاب اسلامی ایران نه تنها به این سؤال پاسخ مثبت داد،بلکه تلاش کرد تا با تئوریزه کردن،آن را وارد متون و اسناد حقوقی نیز بنماید،به گونهای که برای نخستین بار فصل یا موادی از قوانین رسانهای به تعیین رسالت آنها اختصاص داده شد.
گفتار نخست،رسالت رسانه از دیدگاه ارتباطات و حقوق بین الملل یکی از موضوعات مهم در مباحث نظری علوم ارتباطات آن است که آیا رسانهها میتوانند(یا باید)ارزشگرا و برای خود تعهد اخلاقی و مذهبی قائل باشند یا داشتن چنین گرایشی عدول از معیارهای حرفهای است و با چرایی پیدایش آنها منافات دارد.
میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز پس از آنکه در بند 2 ماده 19،چنانکه دیدیم، اصل آزادی اطلاعات را بنیان مینهد،بلافاصله در بند 3 یادآوری میکند که: اعمال حقوق مذکور در بند 2 این ماده مستلزم حقوق و مسئولیتهای خاصی است و لذا ممکن است تابع محدودیتهای معینی شود که در قانون تصریح شده و برای امور ذیل ضرورت داشته باشد: الف.
به لحاظ اهمیت زیاد این وظیفه اجتماعی،قانون اساسی نیز دولت جمهوری اسلامی ایران را موظف کرده است تا همهء امکانات خود را برای«بالا بردن سطح آگاهیهای عمومی در همهء زمینهها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانههای گروهی و وسایل دیگر»به کار ببرد(بند 2 از اصل سوم قانون اساسی).
در همین زمینه دولت جمهوری اسلامی ایران نیز موظف شده است تا"همه امکانات" خود را برای«ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی براساس ایمان و تقوا و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی»به کار برد(بند اول اصل 3 قانون اساسی)."