چکیده:
راهاندازی نخستین کارخانهء قند ایران در کهریزک،نتیجهء کوشش و تحقیقی بود که از سال 1892-1896 م/1310-1313 ق صورت گرفت.امتیاز کارخانهء قند در سال 1889 م/1307 ق به اتباع بلژیک داده شد.این کارخانه با نظارت کارشناسان این کشور و با سهام مشترک ایرانیان و بلژیکیها راهاندازی شد و در مراحل اولیه نیز آشکار شد که دولت بلژیک و مسئولان ایرانی باید از کارخانه حمایت کنند.با وجود کارشناسی کموبیش عمیق،این کارخانه نتوانست بیش از چهار سال دوام بیاورد و تعطیل شد.این مقاله میکوشد نخست به مسائل و روند تاریخی شکلگیری کارخانهء قند از زمان گرفتن امتیاز تا ورشکستگی آن بپردازد و در ادامه،ترجمهء مجموعه اسناد مربوط به تحقیقات مهندسان و کارشناسان بلژیکی در اختیار پژوهشگران قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"این امتیازنامه در نه فصل تنظیم شده که برخی مواد آن به شرح زیر است:
"شایان توجه است که این ضمیمه برای امتیازهای دیگر مانند بلورسازی چینی،شمعسازی و شمع گچی نیز بود که همه
اصل امتیازنامه تنها به حق تولید قند تأکید شده بود نه گرفتن زمین چه به
حملونقل در این فصل اشاره میشود که شرکت فعالیت خود را به تهران و حومهء
این نکته برای کارگزاران کارخانه آشکار است که بازارهای جنوب در
چیزی که از ولایت ما بیشتر به این مملکت نقل میشود همان قند است.
رسید و این مبلغ از قیمت عمل آوردن خود قند هم کمتر بود.
آنها متوجه بودند که هر امری ممکن است تحت تأثیر عناصر فشار،رنگ مذهبی به خود بگیرد،ازاینرو سفارت بلژیک از همان نخست کوشید علما را
گزاری دربارهء طرح تأسیس کارخانه قند در ایران زیر نظر مستشاران بلژیکی».
فصل اول:چشمانداز شرکت برای تولید قند در ایران
تاریخ ژوئن 1893 دربارهء موضوع صنعت قند در ایران متذکر شده است:
نکتهء دیگری که باید در نظر گرفته شود این است که طرح باز شدن جادهء
در این حال مسئلهء اساسی امکان کشت چغندرقند برای شرکت و جبران این
این خاک برای رشد چغندرقند بهتر و برتر است.
آمارهای متفاوتی در این زمینه توسط بارون گردآوری شده است که
تولید 000/000/20 کیلوگرم سالانه برای شرکت قند لازم است.
آنها نبوده است این به دلیل تب ناگهانی بود که منجر به آن شد تا وی در این
میزند،وی براین باور است که این تنها برابر نود کیلوگرم قند خواهد بود."