چکیده:
آنچه در بحثهای ویژه ساختارهای فرهنگی قرار میگیرد، تاریخی از گذشته انسان
بومزاد را در هر منطقه رقم میزند.بحث ما در این مقاله رهیابی به دانش قومی و
شناخت بناهای قدیمی و بازار شهر تاریخی قزوین و بررسی فرهنگ حاکم بر آن و آگاهی از
تفکر جدید ساکنان بناها و سراهای قدیمی قزوین از جمله سرای حاجی رضا، سرای وزیر،
سرای رضوی و...است، که بازتاب ویژه این امر رسیدن به دانش انسان ساکن در محلهها و
بناهای قدیمی و پی بردن به گرایش و اندیشه امروزین وی برای مرمت آثار بجا مانده از
روزگاران قدیم است.مردم شناسان فرهنگی معتقدند که در این امر عواملی چون قومیت، زبان، مهاجرت،
ازدواج و...میتوانند نقش فرهنگی ویژهای را در استقرار انسان در هر منقطه ایفا
کنند.از این رو، مطالعه حاضر به بررسی عوامل حاکم بر فرهنگ مسکن و بازار قزوین و
نیز شناخت تمایلات مردم به بازسازی و مرمت بناهای قدیمی پرداخته است، تا از این
طریق راهی هرچند باریک به سوی دروازه عظیم داناییها و دانشهای مربوط به معماری بومی
و آیندهنگری در بناهای جدید شهرهایی چون قزوین بگشاید.
خلاصه ماشینی:
"پس از ورود به حیاط، در (به تصویر صفحه مراجعه شود) یک سو یک یا دو اتاق وجود دارد و در صورت ادامه پلهها به سمت پایین، محدوده حیاط آغاز میشود و در ادامه، زیرزمین و آبانبار قرار میگیرد، در واقع، این همان شکل معماری و ترکیب غالب واحدهای مسکونی بافت قدیم شهر قزوین است، که به تدریج با تخریب و نوسازی واحدهای مسکونی در حال زوال است و جای آن را شکل و شیوه جدید ساختمانسازی، یعنی ساختمانهای چند طبقه و چند واحدی میگیرد.
اغلب خانههای بافت قدیمی شهر از 3 تا 4 اتاق تشکیل شدهاند(جدول شماره 7)که این اتاقها از جهت مساحت تقریبا مشابه یکدیگرند و برخلاف مساحت و کارکردهای متفاوت اتاقها، در ساختمانهای امروزی، کارکردی عام دارند و برای امور گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند، زمانی با ورود مهمان به خانه، مهمانخانه میشوند، به هنگام گرد آمدن اهل خانه، (به تصویر صفحه مراجعه شود) حکم اتاق نشیمن مییابند و شب هنگام مکان خواب و آرامش ساکان هستند و حتی در روزگاه کارکرد آشپزخانه را دارند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) بررسی تمایل و عدم تمایل ساکنان بافت قدیمی شهر قزوین نشان دهنده آن است که در 88/55 درصد موارد ساکنان خانهها تمایل به تغییر و مرمت بخشهایی از خانه خود دارند که این تغییر و مرمت بیشتر فضای داخل خانه و به ویژه اتاق، آشپزخانه و...
بررسیهای مردم شناختی صورت گرفته در بافت بازار قدیمی شهر قزوین، به ویژه مناطقی که هنوز در آنها فعالیتهای اقتصادی دیده میشود، نشان میدهد که اکثر فعالان اقتصادی شاغل در این بازار، سالهای بسیاری است که در این بازار فعالیت میکنند."