چکیده:
امروزه توسعه روستایی بدون نهادینه شدن مشارکت،امری دور از دسترس تلقی میشود.به نظر میرسد سه پیششرط یا زمینهء اساسی برای مشارکت اجتماعهای محلی در برنامههای توسعه روستایی باید فراهم شود:اجتماعی،اداری-مدیریتی،و ساختاری.هدف پژوهش حاضر،تحلیل تأثیر این عوامل بر مشارکت روستاییان،سازمانهای غیر دولتی و اجتماعمحور در توسعه روستایی در حوضه آبخیز حبلهرود است.دادههای مورد نیاز با استفاده از مصاحبه با آگاهان محلی گردآوری و با روش تحلیل محتوا،تحلیل شده است.نتایج نشان میدهد که در بین عوامل اجتماعی،«مهارتهای رهبری و سازماندهی در میان روستاییان»،بیشترین تأثیر را داشته است.در این زمینه شایسته است مدیران و کارشناسان و طراحان داخلی پروژهههای مشارکتی در هرگونه فعالیت مشارکتی،انعطافپذیری بیشتری در مورد روستاییان از خود نشان دهند و نقاط ضعف موجود را برطرف سازند.برنامهریزان نیز باید توجه داشته باشند که یکی از عوامل مهم،برای بیشینهسازی اثربخشی پروژههای مشارکتی«فرایند تخصیص منابع و دانش و اطلاعات به روستاییان»است تا«آگاهی روستاییان نسبت به حقوق قانونی و توانمندیهایشان برای تغییر» افزایش یابد.
خلاصه ماشینی:
"چارچوب فرایند مشارکت در پروژه حبلهرود منبع:یافتههای نگارندگان بر مبنای مصاحبه با آگاهان محلی،تابستان 1386طرحهای اجراشده در ناحیه مورد مطالعه برخی از پروژههایی که در این دو روستا اجرا شده و به مرحله بهرهبرداری رسیدهاند(بدون رعایت ترتیب زمانی یا اهمیت) اینها هستند:روستای لزور شامل(1)پروژه آبخیزداری کشکرز و کاشت ابتکاری نهالستان مثمر،(2)پروژه آببند سیاهرود،(3)انبار علوفه،(4)ساماندهی جاده و مناطق<<خیل و عشایری>>،(5)طرح گیاهان دارویی با هدف اشتغالزایی برای زنان که با جلب تسهیلات صندوقزیستمحیطی جهانی1 (GEF) به ساخت سالن خشککن عمومی انجامید و تأسیس شرکت تعاونی<<ریزبرگ البرز>>ثمره تداوم این پروژه است(ابتکاری)،(6)قرق داوطلبانهء برخی از مراتع؛و در روستای نجفدر شامل(1)بهسازی و بازسازی راه بین مزارع و(2)نوسازی پلهای روی رودخانه و...
در عوامل اجتماعی«<<مهارتهای رهبری و سازماندهی در میان روستاییان>>،در عوامل اداری-مدیریتی،<<انعطافپذیری لازم برای فرایندهای متغیر و پویای مشارکتی>>و<<تخصیص منابع و دانش و اطلاعات مورد نیاز روستاییان>>،و در عوامل ساختاری، <<آگاهی روستاییان از حقوق قانونی و توانمندیهایشان برای تغییر>>به توجه بیشتر مدیران و کارشناسان داخلی و بیرونی برای زمینهسازی بهتر برای توسعه مشارکت روستایی نیاز دارد.
در روستای نجفدر،از میان عوامل اداری-مدیریتی سه عامل<<تخصیص منابع و اطلاعات و دانش مورد نیاز روستاییان>>،<<تمرکز برنامهریزی طرحها و پروژههای توسعه و احاطه و کنترل نظامهای تمرکز اداری بر تصمیمگیری>>و <<انعطافپذیری لازم برای فرایندهای متغیر و پویای مشارکتی>>،در عوامل اجتماعی<<میزان وابستگی روستاییان به تصمیمگیریهای بیرونی>>،و در عوامل ساختاری<<آگاهی روستاییان از حقوق قانونی و توانمندیهایشان برای تغییر>> بیشترین تأثیر منفی را بر مشارکت در پروژه داشتهاند."