چکیده:
ایران یکی از کشورهای عمده تولیدکننده و مصرفکننده چای میباشد که بخش اعظم نیاز مصرفی را از بازارهای جهانی تأمین مینماید.بهطوریکه در سال 2005 سهم مصرف چای ایران از مصرف جهانی 3/3 درصد بوده درحالیکه فقط 4/1 درصد از تولید جهانی را داشته است.در این مطالعه ضمن مروری مختصر بر سیاستهای تنظیم بازار چای در ایران در سالهای اخیر آنها با سیاستهای اتخاذی در سایر کشورها برای تنظیم بازار این کالای مهم و اساسی مقایهس و بررسی شده است.در این مطالعه همچنین به صورت تحلیلی اثر سیاستهای به کار گرفته شده برای تنظیم بازار این نوشدنی خانوار بر روند تولید،مصرف،تجارت و قیمت چای در سالهای اخیر مورد بررسی قرار گرفته است.همچنین با توجه به روند متغیرهای فوق،عمدهترین چالشهای بازار این کالا که موجب افزایش مصرف چای خارجی،علیرغم افزایش تولید داخلی در برخی سالها،کاهش مصرف چای داخلی در خانوارهای شهری و روستایی جمعبندی و ارائه شده است.در نهایت در بخش پایانی این مقاله عمدهترین راهکارها برای بهبود وضعیت تولید،تجارت و مصرف این محصول مهم در کشور در قالب توصیههای سیاستی ارائه گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"جدول 1-شرایط تسهیلات اعطایی بابت اصلاح و نوسازی باغات چای موضوع تسهیلات\مبلغ تسهیلات در هکتار(هزار ریال)\شرایط واگذاری\نرخ بهره\مدت خواب(سال)\مدت پرداخت (سال) هرس کفبر\14000\50 درصد در آغاز و بقیه با پیشرفت کار\بدون بهره\3\5 هرس کمر بر\5000\50 درصد در آغاز و بقیه با پیشرفت کار\بدون بهره\2\4 خرید ماشینآلات و تجهیزات\4000\به صورت یکجا\بدون بهره\1\3 نگهداری و تغذیه باغات\1562\به صورت یکجا\بدون بهره\2\2 ماخذ:بانک کشاورزی،دفتر بررسیهای اقتصادی در نهایت میتوان گفت بیتوجهی به کشت و فرآوری این محصول در کنار سیاستهای ناکارآمد برای افزایش کمی محصول و به تبع آن اعمال سیاست خرید تضمینی از کشاورزان سبب شده است که از یک طرف کشاورزان هیچگونه تعهدی برای تحویل برگ سبز چای مرغوب از خود نشان نداده و با اطمینان از خرید تضمینی توسط دولت،تنها سعی در افزایش کمی محصول خود داشته باشند.
بر این اساس تسهیلاتی به شرح جدول زیر برای اصلاح و نوسازی باغات چای استانهای گیلان و مازندران در نظر گرفته شد: پیش از این در سال 1383 در زمانیکه سازمان چای کشور منحل شده بود و برگ سبز چای پایینترین قیمت را طی سالهای اخیر داشت،تسهیلاتی به صورت بلاعوض در قالب یک طرح 5 ساله به کشاورزان پرداخت شد.
جمعبندی و ملاحظات بهطور کلی با مروری بر سیاستهای تنظیم بازار چای در ایران در دو دهه اخیر،میتوان گفت ب توجهی به کشت و فرآوری این محصول در کنار سیاستهای ناکارآمد برای افزایش کمی محصول و به تبع آن اعمال سیاست خرید تضمینی از کشاورزان سبب شده است که از یک طرف کشاورزان هیچگونه تعهدی برای تحویل برگ سبز چای مرغوب از خود نشان نداده و با اطمینان از خرید تضمینی توسط دولت،تنها سعی در افزایش کمی محصول خود داشته باشند."