چکیده:
مقالهء حاضر،با توجه به اهمیت زبان به عنوان یکی از گنجینههای پرارزش بشری، به نقش زبان در ایجاد تنوع فرهنگی در جوامع مختلف میپردازد.پس از ذکر مطالبی دربارهء اهمیت و لزوم جلوگیری از زوال زبانها،علل گوناگون زوال تدریجی زبانها و گویشهای محلی،از آن جمله گویش ترکی قشقایی،در کشورمان بررسی شده است.به این منظور،012 نفر از گویشوران ترکی قشقایی انتخاب شدند و به 81 پرسش پاسخ دادند.پرسشها در مورد استفاده از زبان ترکی در حوزههای مختلف خانوادگی،دوستانه،آموزشی و اداری مطرح شد. با تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از پرسشنامهها،روند تدریجی زوال گویش ترکی قشقایی در حوزههای مختلف بررسی شد.نتایج به دست آمده نشان میدهد که گویش ترکی قشقایی در حوزههای آموزشی و اداری به تدریج کاربرد خود را از دست میدهد و بیشتر در محیطهای خانوادگی و غیررسمی استفاده میشود.این مقاله در نهایت از کارشناسان و استادان زبانشناسی درخواست میکند که برای جلوگیری از روند زوال گویشهای محلی ایران بکوشند.
خلاصه ماشینی:
"نتایج به دست آمده نشان میدهد که گویش ترکی قشقایی در حوزههای آموزشی و اداری به تدریج کاربرد خود را از دست میدهد و بیشتر در محیطهای خانوادگی و غیررسمی استفاده میشود.
در جدول زیر،به نمونهای از این واژهها(واژهء گوسفند)معادلهای آن در زبان فارسی و گویش ترکی قشقایی اشاره شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) اطلاعات جدول نشان میدهد که برای بیان مفهوم واژهء گوسفند در گویش ترکی قشقایی از واژههای بیشتری استفاده میشود که این امر نشاندهندهء اهمیت مفهوم دام در زندگی عشایری است.
در این مقاله،تلاش شده است که حوزهء استفاده از گویش ترکی قشقایی در موقعیتهای مختلف با توجه به عوامل فوق بررسی شود.
سؤالات پرسشنامه طوری انتخاب شدهاند تا مشخص شود گویشوران در موقعیتهای مختلف با توجه به سن و جنسیت و بافت کلام برای ایجاد ارتباط از چه زبانی(ترکی یا فارسی)استفاده میکنند.
در حوزهء کاری،اداری،فرهنگی و آموزشی،زبان غالب فارسی است، و در موقعیت غیررسمی،در بعضی مواقع،افراد از زبان مادری خود-ترکی-استفاده میکنند،درحالیکه در شهرستان فیروزآباد در شرایط مشابه اغلب افراد از زبان ترکی استفاده میکنند.
نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد گویش ترکی قشقایی در حوزههای رسمی نظیر مکانهای اداری و آموزشی کاربری خود را از دست داده است.
نتایج کلی به دست آمده از این تحقیق و سایر تحقیقات در مورد گویشهای محلی حاکی از این است که گویشها و زبانهای محلی در ایران تحتتأثیر شدید زبان فارسی قرار دارند.
گویشهای محلی در کشور ما،از جمله گویش ترکی قشقایی،نهتنها تهدیدی برای زبان فارسی نیستند بلکه جزئی از فرهنگ این مملکت محسوب میشوند و شایسته است مورد حراست و صیانت بیشتری قرار گیرند."