چکیده:
یکی از مهمترین،باارزشترین و کاربردیترین هنرهایی که در آن مقوا به گونهای اساسی استفاده شده،هنر تجلید کتب و مرقعات است.در این هنر که در طی بیش از ده سدهء گذشته به نیکویی درخشیده است،مقواهایی با شیوههای ساخت متفاوت،مقاومت بالا و قابلیت ممتاز در مقایسه با مواد و مصالح قبل از خود(مثل فلز،چوب،پوست و چرم)مورد استفاد قرار گرفته و تا امروز نیز جایگاه خود را حفظ کرده است.با توجه به تنوع جلدها و ساختار مقوای داخل آنها،پرداختن به مقولهء حفاظت از آنها و یافتن روشهای علمی و اصولی مرمت،ضرورتی اجتنابناپذیر است. هدف از انجام این پژوهش،بررسی شیوههای حفاظت و مرمت مقواهای بکار رفته در جلدهای قدیمی کتب و مرقعات،اعم از آنچه که در کشورهای دیگر رایج استت و آنچه که در کشورمان به شیوههای سنتی و نیمه سنتی رواج دارد،میباشد تا بدین وسیله به مبانی تازه و مؤثر برای حفاظت و مرمت آنها دست یابیم.
خلاصه ماشینی:
"40طرز آماده کردن بستر کار جلد روغنی بدین صورت است که ابتدا مقوای صاف و هموار(در زمان کنونی سعس میشود بیشتر از مقوای جدید فشرده و مرغوب و بدون اسید استفاده شود)انتخاب میکنند، سپس روی آن را کمی با سمباده هموار ساخته و بعد بتونهای متشکل از لعاب رقیق سریشم+مل+پودر نرم شدهء کاغذ(به کمک سنباده) و یا بتونهای متشکل از پودر سریش+مل+نرمه یا پودر کاغذ+آب (به گونهای که ابتدا پودرها را با هم مخلوط میکنند و بعد با آب آنرا به صورت بتونه میسازند)به کمک کاردک با ضخامت کم(حدود 1 تا 2 میلی متر)روکشی از بتونه روی مقوا ایجاد میکنند،پس از خشک شدن کامل،سطح آن را با سنباده میزنند تا صاف شود.
10-در صورتی که لازم باشد یک یا چند لایه از کاغذ مقوای چسبانده به دلیل فرسودگی و یا وجود مرمت قدیمی آسیبرسان،از مقوا جدا شود،بهتر است از طریق استفاده از آب ولرم با قلم مو و یا استفاده از بخار آب و صرف زمان لازم و به کمک روش مکانیکی به آرامی جدا گردد و در صورت موفقیتآمیز نبودن و یا پاسخ نگرفتن از این آزمون،روش استفاده از آنزیمها(مانند آلفا-آمیلاز برای جدا کردن کاغذهایی که با نشاسته چسبانیده شدهاند،تریپسین برای برداشتن کاغذهایی که با چسبهای پروتئینی چسبانیده شدهاند و n-methyl-pyrrolitonc برای جدا کردن کاغذهایی که با چسب آرد متصل شدهاند)مطابق شرحی که در همین مقاله داده شده،استفاده گردد."