چکیده:
یکی از پر رونقترین دورههای معماری ایران،دورهی صفویه بوده و از این دوره آثار و بناهای زیادی بر جای مانده است، به دین جهت حفظ و حراست و مطالعهی این بناها از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. موضوع مورد بررسی در این مقاله یعنی علل تغییر رنگ در لعابهای زرد و سبز کاشیهای مسجد امام اصفهان،مشکلی است که کمابیش میتوان در دیگر آثار و بناهای دورهء صفویه با آن مواجه بود. اگرچه نقوش و تزیینات کاشیکاری این بناها تحسین هر بینندهای را برمیانگیزد،با این حال وجود مشکلاتی همچون موضوع مورد بررسی این مقاله،نقطعه ضعفهای تکنیکی را در ساخت کاشیهای هفت رنگ نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
"موضوع مورد بررسی در این مقاله یعنی علل تغییر رنگ در لعابهای زرد و سبز کاشیهای مسجد امام اصفهان،مشکلی است که کمابیش میتوان در دیگر آثار و بناهای دورهء صفویه با آن مواجه بود.
واژگان کلیدی:لعاب زرد و سبز،جذب اتمی،اسپیکر و فتومتری مرئی،تبادل یونی تخریب شبکه، SEM مقدمه: اگر به کاشیکاریهای زیبای مسجد امام،مسجد شیخ لطف الله و دیگر آثار دوره صفویه نگاهی دقیق شود،میتوان تغییر رنگ لعابهای زرد و سبز این کاشیهای هفت رنگ را مشاهده نمود.
(جدول 1) (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 1-نتایج آنالیز کمی لعابهای زرد و سبز سالم حضور مس در لعاب سبز باعث تضعیف بیشتر لعاب میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 2-درصد خروج عناصر سرب و قلع از لعابهای زرد سالم و زرد تخریب شده نتایج جدول 2،نشان دهندهی عدم خروج قلع بوده و تخلیه یون سرب از شبکه لعاب را نشان میهد.
4-پخت مجدد لعاب: اگر نظریهی داده شده در مورد تخریب فاز ضعیف و تشکیل لایهای با SiO2 زیاد،درست باشد(بخش مشاهدات میکروسکوپی) در صورت حرارت دادن مجدد لعاب،لایهی سطحی تخریب شده با بافت سالم ترکیب میشود و مجددا لعابی شفاف به دست میآید6.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر 17-لعاب زرد بازسازی شده بر اساس نتایج آنالیز کیفی و کمی (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر 18-لعاب سبز حاصل از افزودن اکسید مس به لعاب زردبحث و نتیجهگیری: هدف مقاله حاضر،بررسی عوامل تخریب دو نمونه لعاب زرد و سبز دورهی صفوی بوده است."