چکیده:
در این مقاله گسستگیهای لایه رنگ در نقاشیهای روی کرباس از دو منطر«ترکها و ریز ترکها»و «پوستهشدگی لایه رنگ»بررسی میشوند که تفاوت میان این دود در راستای جدایش است.ترکها و ریز ترکها مسیری عمودی نسبت به لایههای نقاشی طی میکنند بنابراین لایه رنگ به لایههای زیرین هنوز متصل است. ولی برخلاف آن در پوسته شدن لایهی رنگ،که جدایش هم راستا با لایههاست،وضعیت سلامت نقاشی در خطر بیشتری است.بر اساس تقسیمبندی ایبنر،ترکها در نقاشی به دو دستهی عمده تقسیم میشوند که دسته اول ترکهایی هستند که از زمان اجرای نقاشی تا پایان خشک شدن(اکسید اسیون-پلیمر یزاسیون)رنگ رخ میدهند.اما گروهی از ترکها با افت خاصیت الاستیسیته رنگ و تنشهای وارده از سوی عوامل بیرونی و یا حرکت تکیهگاه پارچهای رخ میدهند که همان ترکهای دسته دوم هستند.پس از ترکها مهمترین عوامل مؤثر بر پوسته شدن لایهی رنگ بررسی شده و علل بروز چنین عوارضی یک به یکی تفسیر و به یک نتیجهگیری کلی منتج شده است.
خلاصه ماشینی:
"برای جلوگیری از ایجاد ترکهای ناشی از خشک شدن لایه رنگ،دانه بندی رنگدانهای که برای نقاشی استفاده میشود بایستی بزرگتر از حدود 30 میکرون باشد یا آنقدر ریز باشد تا یک مخلوط کلوئیدی یکدست از مخلوط بست روغنی و رنگدانه تشکیل شود؛در غیر این صورت رنگ پس از اجرا تحت تاثیر جاذبه زمین قرار گرفته و رنگدانه در روغن ته نشست میکند،در نتیجه بر سطح رنگ میزان زیاد بست و در پایین تجمع رنگدانه مشخص است که طبیعتا در جایی که بست زیاد است انقباض ناشی از خشک شدن رنگ را بیشتر خواهیم داشت(نسبت به جایی که دانههای رنگدانه را داریم).
(بخشی از پرتره مرد ارمنی،اثر نقاش ناشناس،متعلق به موزهی کلیسای وانک اصفهان)1-1-6-ترکهای مارپیچ از نوع ترکهای خشک شدن18 این نوع از ترکها الگوهای متحد المرکز را دنبال میکنند و همهی خصوصیات ظاهری ترکهای ناشی از خشک شدن را دارند.
نکتهای که باید در تهیه رنگ مورد توجه نقاش قرار بگیرد این است که جذب روغن هر رنگدانه با رنگدانه دیگر متفاوت است و روغن بایستی در حدی باشد که رنگدانه را کاملا اشباع کند(اما نه بیشتر که باعث آسیبهایی مانند چروکیدگی لایه رنگ و ترکهای ناشی از خشک شدن در نقاشی شود).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر 14-پوسته شدن لایههای رنگ ناشی از رطوبت بالا،(شبیهسازی بر روی یک نمونهی نقاشی آزمون)نتیجهگیری: گسستگیها چه به شکل ترکها و ریزترکها باشند و یا به شکل پوسته شدن و شکافتگی،همگی همچون سندی گویا از مواد سازندهی نقاشی،تکنیک و اسلوب نقاش،شرایط نگهداری و سرگذشت اثر خبر میدهند."