چکیده:
نسبت دادن فرمول ساخت سفیداب سرب به شیخ بهایی علاوه بر اینکه به صورت شفاهی از عامه شنیده میشود، توسط استاد جلال الدین همایی در کتاب تاریخ اصفهان نیز نقل شده است.سفیداب شیخ)؟؟؟؟)رنگدانه سفیدی است که از گذشته دور در نقاشی چه در غرب و چه در ایران به کار رفته است.آنچنان که میتوان عمدهترین رنگدانه سفید در تاریخ ایران را سفید سرب یا همان سفیداب شیخ دانست.ترکیب شیمیایی این رنگدانه کربنات قلیایی سرب است. در این مقاله پس از بررسی منابع تاریخی که به نحوه ساخت رنگدانههای مورد استفاده در نقاشی ایران به صورت منظوم و منثور اشاره دارند،فرایند ساخت سفیداب شیخ،چه در ایران و چه در جهان بررسی میشود،سپس به دلایل نسبت دادن این رنگ به«شیخ»و«شیخ بهایی»پرداخته شده و درستی آن مورد تردید قرار گرفته است.مقاله سپس با تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از منابع،علاوه بر روشن کردن پارهای از مسائل در مورد رنگدانه سفیداب شیخ،به زمینههای تاریخی نقاشی در دوران زندگی شیخ بهایی نیز نگاهی دارد.
خلاصه ماشینی:
"بررسی رنگدانه سفیداب شیخ و انتساب آن به شیخ بهایی امیر حسین کریمی* مهدی نصیری مبارکه** چکیده نسبت دادن فرمول ساخت سفیداب سرب به شیخ بهایی علاوه بر اینکه به صورت شفاهی از عامه شنیده میشود، توسط استاد جلال الدین همایی در کتاب تاریخ اصفهان نیز نقل شده است.
در این مقاله پس از بررسی منابع تاریخی که به نحوه ساخت رنگدانههای مورد استفاده در نقاشی ایران به صورت منظوم و منثور اشاره دارند،فرایند ساخت سفیداب شیخ،چه در ایران و چه در جهان بررسی میشود،سپس به دلایل نسبت دادن این رنگ به«شیخ»و«شیخ بهایی»پرداخته شده و درستی آن مورد تردید قرار گرفته است.
مقاله سپس با تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از منابع،علاوه بر روشن کردن پارهای از مسائل در مورد رنگدانه سفیداب شیخ،به زمینههای تاریخی نقاشی در دوران زندگی شیخ بهایی نیز نگاهی دارد.
ابوالقاسم عبد الله کاشانی در قرن هشتم در کتاب عرایس الجواهر و نفایس الاطایب خود به طرز ساخت سفیداب از سرب چنین اشاره دارد: چون آن(سرب)را مکلس کنند سرخ شود،آن را اسرنج و شنگرف(؟)خوانند و آن رنگی است که نقاشان بر کاغذها و دیوارها به کار دارند و چون باز مکلس کنند سپیدابی به غایت باشد،این نیز از جمله رنگهاست نقاشان را و آن را سپیده کمانگران گویند..."