چکیده:
امامزاده هفت معصوم روستای کروژده،بنایی با پلان هشت ضلعی در هفتاد کیلومتری شهرستان سبزوار واقع شده است.این بنا که مربوط به دوره تیموری میباشد،جزء معدود بناهای پابرجا در این منطقه است.بنا دارای تزئیناتی از قبیل مقرنس کاری،کتیبه گچی و نقاشی دیواری میباشد. اغلب نقوش بکار رفته در این نقاشیها شامل طرحهای اسلیمی و ختایی با رنگهای سیاه و قرمز است. آسیبهای وارد شده به نقاشیها و بنا،عمدتا از جانب رطوبت و همچنین عوامل انسانی میباشند. در بررسی این موضوع،ضمن چگونگی وضعیت بوم اصلی،به شناسایی و آنالیز رنگهای مربوطه پرداخته و علاوه بر شناسایی کیفی رنگدانهها به روش کلاسیک،از روشهای دستگاهی نظیر XRF و XRD نیز بیبهره نبودهایم. در ادامه برای استحکام بخشی و بازسازی نقاشیها و همچنین جبران ترکها و شکاف دیوارهای نقاشی شده، اقداماتی نیز انجام گردید.
خلاصه ماشینی:
"com **)عضو هیأت علمی دانشگاه هنر زابل (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر(2)بررسی بستر لایههای موجود در نقاشی دیواری امامزاده در نقاشیهای امامزاده هفت معصوم بعد از سونداژ زدن و بررسیهای لازم،مشخص گردید که خشت به عنوان تکیهگاه و پایه اصلی،کاهگل به عنوان آستر،و مخلوط گچ و خاک به عنوان لایه زیرین بستر و از گچ به عنوان لایه رویه بستر استفاده شده است.
1-تکیهگاه خشتی 2-لایه آستر گاهگلی 3-لایه زیرین بستر(مخلوط گچ و خاک) 4-لایه رویه بستر(گچ نرم) 5-لایه رنگ(معدنی (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر(3)مقطع عرضی دیوار و لایههای موجود در آننقوش بکار رفته در نقاشیها: 1-نقوش اسلیمی:گل و بوتههای رنگارنگ که معمولا گلها به رنگ قرمز در داخل یک قاب با حاشیهای به رنگ قرمز محصور شده است و برگها به رنگ سیاه و زمینهی نقوش به رنگ سفید میباشند.
3-بررسی آزمایشگاهی به روش دستگاهی: برای بررسی دقیق نقاشی دیواری و شناسایی بهتر رنگدانههای مورد استفاده در آن و همچنین شناخت نوع بستر بکار رفته در این دیوار نگاره و اطمینان از نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده به روش کلاسیک،از دو روش دستگاهی فلوئورسانس اشعله ایکس (-XRF) و پراش اشعه ایکس (-XRD) استفاده شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر(21)اتمام کار مرمت نقاشی دیواری امامزاده هفت معصومپیشنهادات حفاظتی: در زمینه حفاظت از این بنا و نقاشیها لازم است،اقدامات مرمتی سازهای بر روی بنا انجام شود: 1-برای از بین بردن رطوبت کف ساختمان،سیستم زهکشی به صورت اصولی اجرا گردد."