خلاصه ماشینی:
"آیا میتوان گفت که همیشه و همواره به نحوی تبادل فرهنگی وجود داشته است؟ *اگر به متون دینی مراجعه کنیم،با این حقیقت و واقعیت تاریخی مواجه خواهیم شد که نقطهء آغاز تبادل فرهنگی، به نخستین روزهای شروع زندگی انسانها در روی این کره خاکی نسبت داده شده است؛چراکه گفتگوهای جالب میان هابیل و قابیل،نمادی عینی از اولین برقراری و ایجاد تبادل فرهنگی است که بعدها در زندگی ابناء بشر تداوم یافته است.
مضافا اینکه پیدایش تدریجی لغات از اوایل زندگی و تعبیر و تفسیر و معانی آنها در ادوار مختلف حیات،که همسو با تغییر و تحولات زندگانی انسان در این سیر تکاملی انجام گرفته است،به مرور تبادل فرهنگی نیز از قوت و قوام روزافزونی برخوردار شده است و بنا به همین اصل،لغت را باید پایه و رکن اساسی پل ارتباطات و مبادلات همه جوامع بشری از بدو خلقت تا به امروز، بدانیم.
@آیا دادوستد فرهنگی موقوف به استقبال لا اقل یک طرف مبادله نیست؟ *با در نظر گرفتن انگیزههای فطری انسان و قدرتهای تحلیل ذهنی او،و شوق در رساندن ایدههایش به دیگران، قاعدتا نمیتوانیم انسان را از موضوع دادوستد تبلیغاتی جدا کنیم؛لذا با تأیید و تأکید بر صح مطالب مورد سؤال،میپذیریم که همیشه این شرایط به نوعی وجود داشته است؛البته با وقوف به اینکه،عرصهء مبادلات فرهنگی،همواره با سطح سؤالات و جولانگاه فکری و قدرت تخیلی انسانها،متناسب بوده و در همه ادوار تاریخ،این دو با یکدیگر بستگی و رابطهای متقابل داشتهاند.
@از کی و از چه ناحیهای فرهنگ اسلامی ما مورد تهاجم قرار گرفته است و اصولا در چه شرایطی یک فرهنگ مورد تهاجم قرار میگیرد؟و چگونه میتوان و باید با آن مقابله کرد؟ *به نظر میآید،تهاجم فرهنگی از زمان پیدایش اسلام آغاز شده باشد."