چکیده:
هر متن ادبی مجموعهای از جملات است که براساس اصول و قواعد خاصی به هم پیوسته و کلیتی منسجم،یکپارچه و هماهنگ پدید آوردهاند؛عواملی که میان این جملات ارتباط برقرار میکنند و متنی واحد و یکپارچه را به وجود میآورند،عناصر انسجام متن نامیده میشود.هدف اصلی در بحث انسجام متن بررسی این نکته است که نویسنده،مطالب متنوع و گسترده خود را چگونه تنظیم میکند و به اثر خود انسجام میبخشد. در مقالهء حاضر،عناصر انسجام متن در کشف المحجوب هجویری شناسایی، طبقهبندی و ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
"د:78/21/21 پ:88/3/52 بررسی عناصر ایجاد انسجام متن در کشف المحجوب هجویری ناهید دهقانی* چکیده هر متن ادبی مجموعهای از جملات است که براساس اصول و قواعد خاصی به هم پیوسته و کلیتی منسجم،یکپارچه و هماهنگ پدید آوردهاند؛عواملی که میان این جملات ارتباط برقرار میکنند و متنی واحد و یکپارچه را به وجود میآورند،عناصر انسجام متن نامیده میشود.
در مثال بالا و نیز این قسمت از متن کشف المحجوب،نمونه این نوع ارجاع را میتوان دید: جمع به حق تفرقه باشد از غیر وی و تفرقه از وی جمع باشد بدو؛یعنی هرکه را همت به حق-تعالی-مجتمع باشد،از غیر وی مفترق است و هرکه از غیر وی مفترق است،بدو مجتمع است(هجویری،کشف المحجوب،ص 102).
در متن قابل تشخیص است و گاهی نیز با دقت در محتوا میتوان به وجود این رابطه بین جملات پی برد؛بدون اینکه نشانههای متنی خاصی در جملهها به کار رفته باشد.
در کشف المحجوب که کتابی تعلیمی است،این نوع ارتباط بیش از سایر روابط در انسجام بخشیدن به اجزای مختلف متن تأثیرگذار است و در جایجای این کتاب،چنین ارتباطی را میتوان بین بخشها،بابها،فصلها و جملهها پیدا کرد.
این قسمت از متن کشف المحجوب،مثال روشنی برای این نوع ارتباط بین جملهها است: و از مشایخ صوفیه بودهاند که زکات بستدهاند و کسی بوده است که نستده است؛از آنچه فقرشان به اختیار بوده است،نستدهاند که چون مال جمع نکنیم تا زکات نباید داد،از باب دنیا هم نستانیم تا یدشان علیا نباشد و از آن ما سفلی."