چکیده:
هر گیاه برحسب شرایط اقلیمی برای دوره حیات خود نیاز به کسب مقدار معینی حرارت دارد.در پژوهش حاضر،نیازهای حرارتی دو رقم از کلزای پاییزه برای مناطق سرد بررسی شده است.به این منظور به مدت 7 سال پیاپی این ارقام در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات هواشناسی کشاورزی فرخ شهر کشت گردید و اقدام به برداشت اطلاعات فنولوژیکی آن شد.نتایج نشان داد که میانگین کل دوره حیاتی ارقام SLM046,Okapi به ترتیب برابر 161 و 361 روز است و به این ترتیب اختلاف زیادی با یکدیگر ندارند. میانگین مجموع نیازهای حرارتی این دو رقم نیز به ترتیب برمبنای دمای پایه صفر درجه(دمای فعال) برابر با 0432 و 3832 درجه بوده است و براساس دمای 5 درجه سانتیگراد(دمای مؤثر)به ترتیب برابر 8451 و 9551 محاسبه شد.مقایسه میانگین مجموع طول کل دوره حیاتی این دو رقم با دیگر ارقام پاییزه که بین 38 تا 621 روز در سایر نقاط دنیا گزارش شده است،نشان میدهد که این دوره در منطقه سردسیر کشور ایران در حدود 53 تا 04 روز بلندتر است.این امر میتواند به دو علت باشد یا تفاوت ژنتیکی-که کمتر به نظر میرسد چنین اهمیتی داشته باشد-یا تفاوت اقلیمی محل کشت-که محتملتر به نظر میرسد-زیرا طول روز و عرض جغرافیایی مناطق کشت،میزان انرژی کسب شده به وسیلهء گیاه را تغییر میدهد.
خلاصه ماشینی:
"میانگین مجموع نیازهای حرارتی این دو رقم نیز به ترتیب برمبنای دمای پایه صفر درجه(دمای فعال)
سبب شده است که بتوان به کشت گونههای مختلف این گیاه در مناطق معتدل و تحت شرایط نسبتا خنک و به صورت
به منظور تعیین دمای پایهء رشد کلزا،در فرانسه و کانادا تحقیقاتی انجام گرفته و دمای پایه را برای این گیاه در حدود
میزان حرارت لازم برای کلزا را برمبنای دمای پایه 5 درجه سانتیگراد،بین 0011 تا 0031 درجه-روز گزارش کردند.
گیاه کلزا برای طی هریک از مراحل رشد و نمو خود مانند سایر گیاهان نیاز به مقداری حرارت دارد.
برای محاسبه در سامانهء درجه-روز رشد فعال نیز از رابطه(2)استفاده میشود
در پژوهش حاضر نیز برای محاسبهء سامانههای درجه-روز مؤثر و فعال همین شرایط در نظر گرفته شد.
مختلف دارد و هرکجا که دمای مورد نیاز آن فراهم گردد،قادر است به آسانی مراحل رشد خود را به پایان رساند و به بار
از نتایج دیگر این تحقیق،به دست آمدن درجه-روز رشد فعال برای مراحل ششگانهء چرخه حیاتی کلزای پاییزه
همچنین درجه-روز رشد مؤثر نیز برای مراحل ششگانه فوق بدین ترتیب محاسبه گردیده است:
میانگین درجه-روز مؤثر و فعال و مدت مراحل فنولوژیکی کلزای پاییزه(شهر کرد 7002-1002)
گلدهی در کانادا 185 درجه-روز برمبنای صفر درجه گزارش شده است،با توجه به اینکه ما این دوره را به دو بخش
آنکه در مرحله سبز کردن تا روزت،مجموع درجه-روزهای مورد نیاز در کشور کانادا برابر 004 تا 006 درجه-بوده است درحالیکه
مجموع درجه-روزهای مورد نیاز برای این دوره در شهر کرد برابر 773/3 درجه روز به دست آمد."