چکیده:
این مقاله بر آن است که دین الاهی مخصوصا شریعت اسلام را از منظر عقلانی مورد
بررسی قرار دهد که آیا آموزههای شریعت اسلام کاملا تعبدی است و هر گونه خردورزی و
تحلیل عقلانی در باب شریعت اسلام ممنوع است و صرفا باید به آنها ایمان آورد یا
این که بین عقلانیت و شریعت اسلام رابطه تنگاتنگی وجود دارد و بسیاری از آموزههای
آن قابل تفسیر عقلی است؟
مؤلف عقیده دارد که عقلانیت شعار تمامی شریعتهای الاهی مخصوصا آیین خاتم است و
همچنین دین با دانش، همسویی دارد ودر قرآن معارف حتی توحید همراه با دلیل و عقلانیت
مطرح شده است. در روایت اسلامی نیز به تبع قرآن، ما شاهد این همسویی عقلانیت با
آموزههای دین میباشیم . مؤلف در ادامه، تاریخ تفکیک عقلانیت از دین را مورد
بررسی قرار میدهد و خاستگاه این تفکیک را عصر جاهلیت و حکومت امویان و حتی حکومت
عباسیان و مسیحیت میداند. در پایان چنین نگرشی را مخالف آموزههای قرآنی و روایی
میداند.
This article is going to study the divine religions، especially the religion of Islam rationally. Are the Islamic doctrines completely nolens volens، and rationalization and rational analysis of any kind is forbidden، and we must only believe in them، or there is a close relation between rationality and Islam، and many of its doctrines are rationally interpretable? The author believes that rationality is the maxim of all divine religions، especially the religion of the Last Prophet. In addition، religion is compatible with science، and in the Qur’an، the teachings، even the Unity، is talked about rationally and reasonably. We see this compatibility of rationality and religious doctrines also in Hadith، following the Qur’an.
The author، then، studies the historical background of the separation of rationality and religion. He believes that the origin of this separation is in the age of paganism and the period of the ruling of the Umayyads and even the Abassids، and Christianity. At the end، he asserts that such an approach is against the doctrines of the Qur'an and Hadith.
خلاصه ماشینی:
"الاهیات فلسفی یا نگاه عقلانی به دین· آیت الله استاد جعفر سبحانی·· چکیده این مقاله بر آن است که دین الاهی مخصوصا شریعت اسلام را از منظر عقلانی مورد بررسی قرار دهد که آیا آموزههای شریعت اسلام کاملا تعبدی است و هر گونه خردورزی و تحلیل عقلانی در باب شریعت اسلام ممنوع است و صرفا باید به آنها ایمان آورد یا این که بین عقلانیت و شریعت اسلام رابطه تنگاتنگی وجود دارد و بسیاری از آموزههای آن قابل تفسیر عقلی است؟ مؤلف عقیده دارد که عقلانیت شعار تمامی شریعتهای الاهی مخصوصا آیین خاتم است و همچنین دین با دانش، همسویی دارد ودر قرآن معارف حتی توحید همراه با دلیل و عقلانیت مطرح شده است.
همانا شیطان میخواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند و شما را از یاد و از نماز باز دارد؛ پس آیا شما دست بر میدارید؟ سیری در تاریخ تفکیک خرد از دین بررسی پیشین به روشنی ثابت کرد که خردورزی زیر بنای شرایع آسمانی به ویژه شریعت خاتم را تشکیل میدهد؛ ولی گروهی از مسلمانان صدر اسلام که اندیشههای خرافی را از پدران به ارث برده بودند، بحث و جدل در معارف و عقاید را نوعی مخالفت با شریعت تلقی میکردند و کم کم مسأله تفکیک خرد از شریعت پدید میآمد؛ برای مثال حریت و آزادی انسان در رفتار، اساس شرایع آسمانی را تشکیل میدهد، و اگر انسان را مجبور و فاقد آزادی بیندیشیم، اعزام پیامبران و رنج مصلحان لغو خواهد بود."