چکیده:
اساسا فلسفه سیاست به معنای راهبری و مدیریت عمومی؛ اعم از ساماندهی و راهبرد عمومی، کاهش دادن و رفع نارسایی ها و ناسازواریی ها و ایجاد و افزایش کارآیی نیروها و کارآمدی نهادهای نظام سیاسی و اجتماعی، شامل بهره وری و اثربخشی می باشد که مغفول واقع شده است. امروزه بحث کارآمدی از مفاهیم مهم در علم مدیریت و اقتصاد می باشد و در عرصه کارآمدی حکومت تحت عنوان کارآمدی سیاسی به کار می رود و تحقق مهم ترین کارویژه های حکومت با آن سنجیده می شود. ولی کارآمدی به معنای بازدهی، رضایت، خدمت و ... ؛ یعنی رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، بسته به اهدافی که مورد نظر قرار می گیرد، می تواند متفاوت باشد. بنابراین، در این پژوهش سعی شده است کارآمدی حکومت از دیدگاه امام خمینی1، به عنوان معمار و طراح نظام جمهوری اسلامی، مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا ابتدا به توضیح و تحلیل «کارآمدی سیاسی» و ارتباط آن با دیگر مفاهیم سیاسی پرداخته، سپس کارآمدی سیاسی و راههای تحقق آن در حکومت اسلامی را از دیدگاه ایشان مورد بررسی قرار داده ایم.
خلاصه ماشینی:
"برای تبیین کارآمدی سیاسی از منظر حضرت امام، ابتدا باید ببینیم که از نظر ایشان سیاست و حکومت چه ویژگیهایی دارند و دولت اسلامی، باید چه اهدافی را دنبال کند.
بهطور خلاصه از نظر امام خمینی1 یکی از شاخصههای کارآمدی حکومت «خدمت به مردم» میباشد؛ همانگونه که ایشان بعد از انقلاب بارها یادآوری و تأکید میکردند که حکومت اسلامی باید در خدمت «پابرهنگان» ، «مستضعفان» و آحاد ملت باشد.
ایشان با سیرة عملی خود نشان دادند که در هر زمان، برای پیشبرد اهداف اسلام و کارآمدی حکومت اسلامی میتوان در چارچوب «احکام ثانویه» و در قالب «مصلحت نظام» به قانونگذاری پرداخت و رسیدن به مصلحت نظام و مردم را «متضمن هر اقدام نظری و عملی در این زمینه» (قربان نژاد، 1381: 78) میدانستند.
از این لحاظ، حضرت امام در کنار توجهدادن مسؤولان به خدمت همهجانبه به مردم، به کارگزاران حکومت تأکید میکردند که «توجه کنید به اینکه هم صلاح خود شماست و هم صلاح کشور است و هم صلاح ملت است که شما با مردم دوست باشید.
همچنین حضرت امام، ضمن اینکه نقش مردم در اقتصاد را به رسمیت میشناسند و بر آن تأکید میکنند، آزادی مطلق اقتصادی آنها را موجب فساد دانسته و نظارت دولت را بر فعالیتهای اقتصادی لازم میدانند؛ ایشان در اینباره میفرمایند: «مردم را در همة امور شرکت بدهیم، دولت بهتنهایی نمیتواند که بار بزرگی که الآن به دوش این ملت هست، بردارد ...
ویژگی دیگری که حضرت امام1 آن را برای رسیدن به اهداف نظام لازم میدانستند، شایستهسالاری و توجه به تعهد و تخصص، بهصورت توأمان، در مسؤولان حکومت و شرط گزینش آنها میباشد."