خلاصه ماشینی:
"خاطرات سرآرنولد ویلسون و چگونگی دستیابی انگلستان بر جنوب ایران سفرنامه ویلسون یا تاریخ سیاسی و اقتصادی جنوب ایران تألیف:آرنولد ویلسون ترجمه:حسین سعادت نوری ناشر:وحید،چاپ دوم-1363 دکتر لقمان دهقان نیری هیئت علمی دانشگاه اصفهان اشاره: با کشف نفت در ایران و انعقاد قرارداد دارسی،بر توجه بریتالیا به ایران افزوده شد و انگلیسیها کوشیدند،ضمن کنار زدن به دیگر رقبای اروپایی و آمریکایی،و با تضعیف دولت مرکزی ایران که گرفتار انقلاب مردم برای استقرار مشروطیت بود،و نزدیک شدن به سران ایلات و عشایر ایران و تحت تأثیر قرار دادن مراکز متعدد قدرت،مناطق نفتخیز را به مالکیت خود درآورند.
ماموریت ویلسون نیز در همین راستا بود:«شعبهء انتلیجنس سرویس نقشهء جنوب ایران را با مقداری آلات و ادوات نقشهبرداری به اختیار ما گذارد و دستور داد راجع به نقاطی که در این نقشه روی آنها عبارات(کوهستان و اراضی مرتفع و یا مجهول و کشف نشده)قید گردیده است،مطالعات لازم بعمل آورده و نکات قابل توجه را در نقشه یادداشت نمائیم»(ص:15).
نتیجهء اقدامات آنها سلب حیثیت و اعتبار دولت ایران در داخل و خارج از کشور بود:«در اواخر نوامبر به اینجانب دستور داده شد،به اتفاق نیزهداران بنگالی،به خرمشهر عزیمت نمایم و از آنجا به محلی که بعدها یکی از مراکز مهم نفتخیز دنیا بشمار آمد و عدهای از کارشناسان کانادایی و مهندسین انگلیسی به سرپرستی رینولدز7از طرف کمپانی دارسی برای استخراج نفت در مشرق شوشتر مشغول کار بودند،رهسپار شوم.
نوشتههای ویلسون-که تازه نشان دهندهء همهء تاکتیکها و سیاستهای اعمال شده از سوی دولت متبوعش نیست-مؤید این نظر است که انگلستان به هیچ عنوان نمیتوانست خواهان ترقی و پیشرفت مردم ایران بوده باشد."