چکیده:
جهاد از فروع فقهی است که مورد بحث بسیاری قرار گرفته است.فقیهان این فرع فقهی را در قالب دو قسم جهاد دفاعی و جهاد ابتدایی نشاندهاند.از این دو قسم و مباحث مرتبط با آنها آنچه بیشتر مورد توجه فقهای امامیه بوده است و در آن به نقد و نظر پرداختهاند،جواز یا عدم جواز جهاد ابتدایی بدون حضور امام معصوم علیه السلام است.این مقاله درنظر ندارد دربارهء جواز یا عدم جواز مذکور پژوهش نماید،بلکه آنچه مدنظر بوده،بررسی مبانی قرآنی جهاد ابتئدایی،در پرتو سیره منقول رسول اکرم است.آنچه حاصل شده،تقویت حکم به عدم جواز جهاد ابتدایی به نحو کلی است،و نه فقط اشتراط جواز به حضور امام معصوم،یا اشتراط آن به وجود شرایط مناسب اجتماعی،سیاسی،بینالمللی.
خلاصه ماشینی:
"چه که این هردو نسبتسنجی،متأخر از آن است که ما دلالت ادله دال بر وجوب جهاد ابتدایی را
است تا پیش از ذکر و بررسی آیات مورد استدلال در این فرع فقهی،به سیره رسول اکرم نظری
فقیهان آیات چندی از قرآن کریم را برای حکم به وجوب جهاد ابتدایی مورد استدلال قرار دادهاند32.
پس حداقل،آن است که این آیه در وجوب جهاد ابتدایی بهطور معین ظهور ندارد،و لذا استدلال به
لسان این آیه نیز به روشنی بر جهاد در راه خدا به نحو مطلق تأکید دارد،که اعم از جهاد ابتدایی و
این آیه را به جرأت میتوان مهمترین دلیل قرآنی بر وجوب جهاد ابتدایی به شمار آورد.
دلالت یا عدم دلالت این آیات بر وجوب جهاد ابتدایی در پرتو شأن و سبب نزول آن دانسته میشود.
این آیه در وقتی نازل شد که رسول خدا صلی الله علیه و آله دستور جنگ با رومیان را صادر فرمود و به دنبال آن به
به روشنی میتوان داوری کرد که این آیه هیچ گونه دلالتی بر وجوب خصوص جهاد ابتدایی ندارد،
به این ترتیب،نمیتوان آیه را دال بر وجوب جهاد ابتدایی و آغاز نبرد با کافران دانست،در هر جا که
همهء ادلهای که صاحب جواهر برای اثبات وجوب جهاد ابتدایی ارائه داده است قابل مناقشه بوده،و نه
عدم تحقق جهاد ابتدایی در طول دوران حاکمیت رسول الله در مدینه،مهمترین دلیلی است که بر آن
میتوان اتکا نموده و حکم به عدم وجوب این نوع از جهاد داد؛زیرا به یقین،رسول اکرم صلی الله علیه و آله هیچ واجب از"