چکیده:
این تحقیق با رویکرد توصیفی در زمینه معرفت فطری خداوند و با هدف بررسی تحقق معرفت انسان به خداوند پیش از زایش در دنیا،صورت گرفته است.ابتدا به مسئله شناخت و اقسام آن در قرآن پرداخته شده،سپس برخی از دیدگاههای در مورد شناخت فطری خدا و تفاوت برداشتها از موضوع فطرت مورد بررسی قرار گرفته،و در ادامه اقوال مفسرین بزرگ قرآنی(تا حدود قرن سیزده)در رابطه با آیات صد و هفتاد و دوم سوره مبارک اعراف و سیام سوره مبارک روم که دربارهء موضوع معرفت پیشین به پروردگار و سرشت و مفطور گشتن انسان بر آن معرفت میباشد،ذکر گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"نکته جالبتوجه و مهم آنکه اینگروه که تفسیر قمی از جمله قدماء آنها است، محتوای این معرفت فطری و آن میثاق و اقرار ماضی را به موضوع رسالت و بویژه گزینه ولایت نیز سریان میدهند،این نه از باب تفسیر به رأی بلکه بر طبق مضمون و تصریح روایات است؛آنچه دراین میان بیشتر جلبتوجه مینماید تاکید و تلاش ایشان در اثبات این مطلب با ذکر اخبار و روایات میباشد،امری که بر خلاف غالب روایات اهل سنت نمود پیدا می کند،زیرا آنچه مفسران مطرح نموده و در اکثر روایات اهل سنت که مورد توجه ایشان قرار گرفته وجود دارد،بحث تقسیم اولاد آدم به دو گروه بهشتی و جهنمی است،و تحقق استخراج فرزندان آدم با کیفیتی که روایات أهل سنت بیان میکنند بیشر بر اراده الهی در آگاه شد ن آدم بر حقایق آینده میباشد،نه حصول معرفتی توحید ی و شناخت پروردگار برای تمامی انسانها چه برسد به موضوع رسالت و ولایت.
مرحوم ملا حسن فیض کاشانی از جمله بزرگانی است که با توجه به روایاتی که از اهل بیت علیهم السلام در ذیل آیات فطرت رسیده به تبیین و تفسیر آیات مورد نظر پرداخته است،تصویری که ایشان ازاین رویداد بیان نموده است به نفی ظاهر همراه با تحقق باطن نزدیک است،ایشان ظاهر آیه قران را حمل بر تمثیل و تصویر مینماید و مینویسند خداوند از اصلاب بنیآدم نسلهایشان را خارج نمود همانگونه که قرار بود قرنبهقرن متولد شوند، مراد ازاین تعبیر این است که خداوند حقائق انسانها را در میان عملش نثر و گسترش داد، سپس آن حقایق را بحسب تغییر قابلیت جوهری انسان و با زبان دادن به استعدادات ذاتیشان به نطق کشید،و نصب دلائل ربوبیت خویش و آمیخته نمودن آن دلایل در عقلهایشان را،به مقصود اقرا به ربوبیت به نحوی نمود که شهادت دادن به شکل تمثیلش تحقق یافت نظیر این کلام در آیه«فقال لها و للأرض ائتیا طوعا أو کرها قالتا أتینا طائعین»آمده است."