چکیده:
امروزه سلفیگری یکی از جریانهای فعال و پرطرفدار در جهان اسلام است و به همین دلیل فعالیتها و رویکردهای آنان نقش تأثیرگذاری در موفقیت یا شکست تلاشهای تقریبی دارد.با ظهور ابن تیمیه و تأکید آن بر درستی فهم اسلاف،مکتب سلفیه پدیدار شد.سلفیه در طول تاریخ در نقاط مختلفی از جهان اسلام،طرفدارانی پیدا کرد که هرچند در اصل سلفیگری مشترک بودند اما تفاوتهایی نیز با یکدیگر داشتند.این گرایشهای سلفی را میتوان چنین دستهبندی کرد:سلفیه اعتدالی زیدیه یمن، سلفیه تقریبی اخوان المسلمین مصر و سلفیه جهادی سید قطبی.با توجه به گرایشهای ضد تقریبی ابن تیمیه،شاید بسیاری تصور کنند که تمام سلفیان مخالف تقریباند؛اما تقریبا نیمی از سلفیان مدافع وحدت اسلامیاند.در یک سوی طیف، سلفیان وهابی تکفیری قرار دارند که بیشترین نقش را در ایجاد تفرقه دارند و در سوی دیگر طیف گروهی از اخوان المسلمین مصر قرار گرفتهاند که تقریب مذاهب در دستور کار خویش قرار دادهاند.در مقاله حاضر ضمن معرفی گرایشهای مختلف سلفی و اندیشههای آنان،میزان ضدیت و یا هماهنگی آنان با اهداف تقریبی بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
"او تاریخ دار التقریب مصر را بهگونهای نقل میکند که به خواننده القا شود شیعیان ایران از قدیم در پی انتشار آثار خود در میان اهل سنت بوده و هستند ولی به اسم تقریب وارد شدهاند و در دار التقریب کلاه گشادی بر سر بزرگان اهل سنت مصر رفت و شیعه توانست آثر خود را در مصر منتشر سازد و افکار خود را به مصریان منتقل کند و در همین زمینه توانستند حکم فقهی جواز عمل به مذهب جعفری را از شلتوت بگیرند (همان:281/2)او معتقد است که تقریب در مفهوم شیعی آن مجالی برای نشر عقاید شیعه در مناطق سنینشین است و اگر یکی از علمای اهل سنت حق را بگوید،علمای تقریبی شیعه فریاد میزنند که وحدت در خطر است(همان:891/2).
رشید رضا علی رغم حمایت از اندیشهء سلفیه،در راه تقریب تلاش فراوانی کرد و قائل بود در این زمینه تحت تأثیر سید جمال الدین اسد آبادی است(مجله المنار:92،776).
قاعده طلایی رشید رضا در باب تقریب این جمله بود:«نتعاون علی ما نتفق علیه و یعذر بعضنا فیما نختلف فیه؛ما در موارد مشترک به کمک همدیگر میشتابیم و در موارد اختلافی یکدیگر را معذور میدانیم»(همان:392/13)وی در این راه تلاش فراوان نمود و به عنوان یک سلفی معتدل در پی نزدیکی قلوب مسلمین بود،ولی گاه از علمای شیعه هم انتقاد میکرد و میگفت:«اکثر علمای شیعه از تقریب دوری میکنند و آن را دوست ندارند؛زیرا معتقدند این مسئله با منافع شخصی آنان در تضاد است»(همان)."