چکیده:
دیدگاههای متفاوت و گاه متناقض مفسران،بیانگر اختلاف نظری عجیب درباره مفهوم آیه«یخرج من بین الصلب و الترائب»است.این اختلاف نظرها را با توجه به ارتباط آیات و تعیین هدف این سوره میتوان از بین برد؛زیرا تنها دراینصورت،بین مفهوم آیات پنجم تا هفتم این سوره،با مفهوم آیه هشتم،ارتباط معنایی مطلوبی برقرار میشود.
خلاصه ماشینی:
"1-طرح مسأله درباره آیه «یخرج من بین الصلب و الترائب» الف)اکثر مفسران شیعی،مدعی شدهاند که منظور خروج ماء دافق از میان پشت مرد و سینه زن یعنی صلب و ترائب است(طبرسی،174/5؛قرشی،771/21)و در گسترهای وسیعتر-در همین راستا-بعضی از اهل تسنن این آیه را دلیلی بر اعجاز علمی قرآن دانسته و درباره آن به افراط گرویدهاند(مراغی،311/03)،اما وقوع خارجی و تحقیقات علمی نشان میدهد که دفق و جهندگی تنها به مرد اختصاص داشته،و نطفه زن پس از جدایی از تخمدان،به آرامی به لوله رحم وارد میشود(نک:لانگمن،رویانشناسی پزشکی،ترجمه مسلم بهادری و عباس شکور،03).
چنان که میبینید،این دو اظهار نظر در مقایسه با یکدیگر و نیز با تحقیقات علمی و علم لغت ،تعارض دارد؛حال،با توجه به این پیشفرض مهم-یعنی لزوم هماهنگی و همخوانی بین دادههای تفسیر حقیقی قرآن و دریافتهای قطعی علم بشری1(قانون نه فرضیه)-درباره این اظهارنظرهای متعارض بین دانشمندان علم جدید و لغت از یک طرف و مفسران قرآن از طرف دیگر،چه باید کرد؟آیا این تعارض،ظاهری و قابل رفع است یا خیر؟ 2-پیشینه بحث 2-1-مروری بر اظهارنظر مفسران الف-بررسی دیدگاههای متقدمان از قبیل ابن عباس،ضحاک،عکرمه و مجاهد نشان میدهد که اکثر آنان،فاعل«یخرج»را«ماء»و منظور«صلب و ترائب»را کمر مرد و سینه زن دانستهاند(نک:طبرسی،174/5).
اینک جای طرح این سؤال ضروری است که خداوند چرا نفس را حفظ میکند و چرا چنین مثالی عرضه میکند؟ در این مجموعه از آیات یعنی آیات هشتم تا دهم که پیام اصلی این سوره نیز منعکس شده،پاسخ به این سؤالات نیز عرضه شده است؛یعنی خداوند بدین وسیله می- خواهد قدرت خود را در خارج کردن نفوس از قبرها و نیز حاضر کردن در نشئه دیگر، یادآوری کند؛از آنرو که انسان در دنیا موجودی مختار بوده،در حقیقت پس از خروج از قبر،نوعی مواجهه با سعی و ثمره اعمال خود دار (و ان لیس للانسان الا ما سعی) (نجم93/)،لذا در ادامه میفرماید:(یوم تبلی السرائر)تا نشان دهد،سرائر همان اعمال اوست."