چکیده:
در این مقاله پس از ارائه فهرستی نسبتا جامع از مباحث اخلاقی رایج در حرفه بهداشت و سلامت،قلمرو مباحث اخلاقی این حرفه از مباحث فقهی آن بازشناسی شده و نقاط تلاقی و تعامل این دو حوزه و نیز نقاط تمایز و افتراق آنها مشخص گردیده است.با این وصف بهنظر میرسد اخلاق پزشکی در روش بحث و در موضوع،هدف،مبادی،مبانی و منابع،شباهتها و تفاوتها و یا تعاملاتی با فقه پزشکی دارد.اما آنچه که توجه فوقالعاده میطلبد تقدم و اولویت مباحث اخلاقی بهداشت و سلامت بر مباحث فقهی این حوزه است که در این مقاله درباره آن توضیح داده شده است. کساد شدن کارهای کارگران و کارمندان با حضور رایانهها،به خطر افتادن سلامت و ایمنی کارگران بر اثر ورود رایانهها به محیط کار،تهدید ویروسها و خطرات امنیتی،بررسی رفتار هکرها و فضولیهای رایانهای، مالکیت فکری و حق تألیف و اختراع و مسؤولیت مدنی متقابل متخصصان،مدیران،کاربران و سازمانها از جمله مباحث مطرح شده در این مقاله است. نیز برای آشنایی خوانندگان فارسی زبان با راهنمایی عملی که در سازمانهای خارجی مدون میشود،یکی از این راهنماها که مربوط به انجمن ماشینهای اداری در آمریکا است مرور خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
طرح مسأله هدف بحث از اخلاق رایانه این است که به سؤالاتی پاسخ دهد که مربوط به بنیانهای ارزشی افعال و مسؤولیتهای افراد در حوزه رایانهها و فناوری اطلاعات است.
معمولا در مبحث اخلاق رایانه و فناوری اطلاعات و ارتباطات به بخش وسیعی از حوزه فناوری میپردازند که دارای جهات«اخلاقی،حقوقی و اجتماعی»است و رشد و توسعهء فناوری مربوط به رایانهها و دستگاههای مخابراتی موجب آن گشته است.
در اینجا مناسب است یکی از روششناسیهای موجود برای تقسیم و ترسیم حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را مرور کنیم و سپس اخلاق رایانه را بر مبنای آن مورد بررسی قرار دهیم.
این رصدگران خویشفرما در فضای الکترونیکی بر آن هستند که به کسی صدمهای نمیزنند و با به جان خریدن خطرات افشاگری به جامعه کمک میکنند؛ولی باید توجه داشت که هر نوع هک کردنی مضر است؛چون هر رسوخ موفقی به یک سیستم رایانهای وقتی به اطلاع صاحبش برسد او را ملزم میکند که بنشیند و یک بار دیگر تمام برنامهها و اطلاعاتش را بررسی کند که اتفاقی برای آنها نیفتاده باشد.
در یک جامعه عادل،تمام افراد فرصتهایی برابر برای مشارکت در منابع رایانهای و بهرهمندی از آنها دارند و عوامل فوق الذکر نباید مورد لحاظ قرار گیرد؛البته واجدان این عوامل نیز نمیتوانند به بهانه تبعیض،کاربرد غیر مجاز از منابع رایانهای داشته باشند یا اصول اخلاقی دیگر را نقض کنند.
اشخاص حقیقی،حقوقی و سازمانها همواره باید مسائل اخلاقی را در حوزه رایانه و در قبال استفاده و بهرهمندی از رایانه مورد توجه قرار دهند در این مقاله ضمن بررسی عملی و تحلیلی یکی از راهنماهای اخلاقی-انجمن ماشینهای اداری-به ضوابط و قواعد اخلاق به صورت کلی و خاص اشاره گردید.