چکیده:
یکی از سوالاتی که درباره واقعه غدیر خم ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده و گاهی هم از آن سوء استفاده می شود، این است که با وجود انبوه حاضران در غدیر خم چرا بعد از پیامبر به فرمان او در غدیر توجه نشد؟ چه بسا کسانی در مواجهه با این پرسش چنین نتیجه بگیرند که یا آمار بالای حاضران در غدیر اشتباه است یا انتصاب علی علیه السلام به مقام ولایت دروغ است و این دو قابل جمع نیستند. کسانی که چنین نگاهی به ماجرای غدیر دارند، در ذهن خود پیشاپیش نوعی تقدس را نسبت به صحابه پیامبر مفروض گرفته اند؛ به این معنا که اگر واقعا این جمع کثیر از صحابه در روز غدیر حاضر بودند و اگر واقعا پیامبر ص علی علیه السلام را به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود، محال بود اصحاب او پس از وفاتش با فرمان او مخالفت کنند.
خلاصه ماشینی:
"اینکه چرا باید در این مقطع زمانی و در این سوره از یهودیان و نکات منفی آنها یاد شود، خود نکتة مهمی است که در آیات بعد روشن خواهد شد؛ در این آیه خداوند بهروشنی از خیانتهای مکرر افرادی در عصر رسول خدا یاد میکند که غالب مفسران، به قرینة آغاز آیه، مرجع ضمیر در «منهم» را یهودیان دانستهاند و خیانتهای ذکرشده در این سوره را به آنها نسبت دادهاند؛ اما اگر کمی بیشتر دقت کنیم میبینیم خداوند از رسولش میخواهد که این خیانتکاران را عفو کند!
))بعد از تذکر به مخالفان و منافقان و ارشاد آنان برای کسانی که از لحن نرم درس نمی گیرند، از زبان تهدید نیز استفاده می شود، با توجه به اینکه در این زمان ظاهرا پیامبر ص دشمن نظامی بیرونی ندارد باید گفت کسانی در این آیه به عنوان محارب با خدا و رسول او یاد شده اند، در بین همین مسلمین و اصحاب رسول خدا هستند؛ یعنی همان منافقان که در زمین فساد می گسترانند و خداوند مجازات سنگین دنیایی و عذاب عظیم اخروی را برایشان در نظر گرفته است.
در اینکه این گروه چه کسانی هستند مفسران اختلاف نظر دارند، در تفسیر علی بن ابراهیم قمی میخوانیم:« نزلت فی القائم و أصحابه الذین یجاهدون فی سبیل الله و لا یخافون لومة لائم»[15]یهودیان دین شما را بازیچه ساخته اند(( یا أیها الذین آمنوا لا تتخذوا الذین اتخذوا دینکم هزوا و لعبا من الذین أوتوا الکتاب من قبلکم و الکفار أولیاء و اتقوا الله إن کنتم مؤمنین )) [16](( ای کسانی که ایمان آوردهاید، کسانی را که دین شما را به ریشخند و بازی گرفتهاند [چه] از کسانی که پیش از شما به آنان کتاب داده شده و [چه از] کافران، اولیاء [خود] مگیرید، و اگر ایمان دارید از خدا پروا دارید."