چکیده:
ارزیابی نقادانه تحولات اجتماعی و تاثیرات متقابل عواملی که در صحنه حیات آدمی، احوال و شیوه زیست افراد و جوامع را شکل میدهند از دغدغههای اصلی آن دسته از متفکران معاصر است که میکوشند از ابزارهای نظری برای راهگشایی در حوزههای عملی بهره بگیرند. در مقاله حاضر کوشش شده است به شیوهای انتقادی و از دیدگاه ملاحظات فلسفی- نظری متکی به رویکرد عقلانیت نقاد و با تکیه به دادهها و اطلاعات تجربی، برخی آثار و عوارض فرهنگی- اجتماعی تغییرات گسترده ای که به علت پیشرفت بیسابقه علوم و فناوری های مدرن در حال پدیدار شدن است، مورد ارزیابی قرار گیرد. در بخش نخست مقاله توضیحاتی در باره چهارمین موج توسعه علمی و فناورانه ارائه میگردد. در بخش دوم برخی تبعات پیشرفت هایی که در زمینه این علوم و فناوری حاصل شده و یا در حال حصول است بر فرهنگ و جامعه بررسی خواهد شد. توجه اصلی این پژوهش فلسفی ناظر به گزینههایی است که در برابر انسان مدرن و در ارتباط با تحولات بیوقفه علوم و فناوریهای جدید قرار دارد. در سومین بخش مقاله شماری از آموزههای سیاستگذارانه برای دستاندرکاران سیاستها و سیاستگذاریها در ارتباط با تاثیرات موج چهارم توسعه علمی و فناورانه بر اجتماع و فرهنگ در ایران ارائه شده است.
Critical assessment of social changes and the impact of factors which، through their mutual interactions، shape the outlooks and ways of life of people and societies are among the major concerns of contemporary philosophers who would like to use their theoretical knowledge to tackle applied problems. In the present paper we try to assess، from a philosophical and critical point of view based on Critical Rationalism، some of the socio-cultural impacts of wide-ranging changes caused due to unprecedented developments in the converging sciences & technologies. The first part of the paper deals with a brief introduction of the notion of the fourth wave of scientific and technologies development due to developments in the following four fields: Nano، Bio، Info، and Cogno (NBIC). In the second part of the paper we discuss some of the most important socio-cultural consequences of the developments in NBIC sciences and technologies. The main aim of this philosophical investigation is to consider the options open to modern man vis-à-vis new developments in sciences and technologies. In the last part of the paper some policy recommendations with regard to the issues discussed are introduced. It is hoped that the proposed recommendations prove to be useful for the policy-makers in Iran.
خلاصه ماشینی:
"ارزیابی فلسفی و دلالتهای سیاستگذارانه تأثیرات چهارمین موج توسعه علمی وفناورانه بر فرهنگ و جامعه:ملاحظاتی از دیدگاه عقلانیت نقاد دکتر علی پایا1 *،رضا کلانترینژاد2 (1)-دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و استاد مدعو در مرکز مطالعات درباره دموکراسی،دانشگاه وستمینستر (2)-دانشجوی دکتری دانشگاه صنعتی امیر کبیر کیده {IBارزیابی نقادانه تحولات اجتماعی و تأثیرات متقابل عواملی که در صحنه حیات آدمی،احوال و شیوه زیست افراد و جوامع را شکل میدهند از دغدغههای اصلیآن دسته از متفکران معاصر است که میکوشند از ابزارهای نظری برای راهگشایی در حوزههای عملی بهره بگیرند.
بالاتر از این میتوان با دستکاریدر این تراز تواناییهای ادراکی و احساسی افراد را تغییر دادو مثلا کاری کرد که افراد نیاز نداشته باشند برای یادگیری(1)-برای یک بحث نظری مبسوط در خصوص کرامت انسانی در ارتباط باامکاناتی که برای پزشکی جدید مطرح شده است بنگرید به(4،بخش دوم) (2)- naturalism مطالبی که در گذشته در مدرسه آموخته میشد به کلاسدرس بروند بلکه با جاسازی مناسب بر ساختههای فناورانه،این قابلیت در آنها ایجاد میشود.
اما نکته مهم در این میان آنکه با توجه به کاستهشدن از فاصلهها در میان فرهنگها و ملتها و تمدنهایمختلف و نیز بالا رفتن درجه آسیبپذیری کل سیاره کهزیستبوم اصلی برای همه جاندارانی است که علم تاکنونموفق به شناسائیشان شده است،نحوه تدوین سیاستها،خواه آنها که صرفا ناظر به نیازهای محلی و محدود هستند وخواه آنها که به افقهای گستردهتر نظر دارند و دامنههایوسیعتری را دربرمیگیرند،نباید به گونهای باشد که نتایجو تبعات ناشی از آنها درجه آسیبپذیری زیستبوم اصلی وزیستبومهای کوچکتری را که بر روی هم زیستبوم اصلی رابه وجود میآورند افزایش دهد."