چکیده:
مقالهء حاضر گزارش کوتاهی از زندگی منشی نولکشور،ناشر، روزنامهنگار،مترجم،شاعر،و فارسی پژوه شبه قاره است.او از بزرگترین ناشران کتابهای فارسی،عربی،و اردو در هند است و کار چاپ را با خرید یک دستگاه چاپ دستی و انتشار هفتهنامه اوده اخبار آغاز کرد.این نشریهء سیاسی،اجتماعی،علمی،و ادبی که در مدتی کوتاه به روزنامهای با شمارگان دوازده هزار نسخه در روز تبدیل شد،نقش مهمی در نهضت آزادی هند ایفا کرد.منشی نولکشور در مدتی کوتاه با تلاش و پشتکار به گسترش چاپخانهء خود پرداخت و با تهیهء سیصد دستگاه چاپ دستی،در دیگر شهرهای هند نظیر کانپور، دهلی و لاهور نیز چندین شعبه ایجاد کرد.کار وی در ابتدا به چاپ و انتشار کتابهای درسی فارسی و عربی و اردو محدود میشد،اما پس از توسعهء چاپخانه،انتشار کتابهای مهمتر و نسخههای خطی علمی و ادبی و تاریخی و فنون مختلف را مورد توجه قرار داد.خدمات ارزندهء وی منحصر به چاپ کتاب و دایر نمودن چاپخانه نیست،بلکه ترویج و گسترش زبان و ادبیات فارسی در هند و آشنا کردن مردم با عقاید دیگر و تبادل آرای ادیان و ایجاد همبستگی یاد وی را در خاطرهها زنده نگاه میدارد.
خلاصه ماشینی:
"منشی نول کشور:احیاگر کتب فارسی
بزرگترین ناشران کتابهای فارسی،عربی،و اردو در هند است و
تهیهء سیصد دستگاه چاپ دستی،در دیگر شهرهای هند نظیر کانپور،
انتشار کتابهای درسی فارسی و عربی و اردو محدود میشد،اما پس
و گسترش زبان و ادبیات فارسی در هند و آشنا کردن مردم با عقاید
منشی نولکشور در سال 1261 ق.
پدر منشی نولکشور،برای تعلیم وی از یک پندت( Pandit روحانیون هند را گویند)کمک گرفت و او تا 10 سال از وی تعلیم
از سیصد دستگاه چاپ دستی تهیه کرد و
در ابتدا منشی نولکشور کتابهای درسی
غنی ادبی و علمی و فرهنگی هند بود.
در اثر علاقه و تمایل و توجه منشی نولکشور
خدمات ارزندهء منشی نولکشور تنها
زبان و ادبیات فارسی در هند است.
چاپخانهء منشی نولکشور به چاپ رسید؛
منشی نولکشور توجه ویژهای به
منشی نولکشور در طول 37 سال عمر
مطبع منشی نولکشور میتوان به موارد زیر
منشی نولکشور در 78 صفحه به قطع جیبی
راجکمار رنجیت بهارگو وارث کتابخانهء منشی نولکشور چاپ شده است6.
بسیار است از کتب علمی و ادبی و تاریخی
خود تا این زمان نشریات سودمند در ایران
در اشاعت کتب عربی و فارسی سعی بلیغ
بزرگترین کتب فارسی که چاپ کردن آنها
دشخوار بود در مطبع خود چاپ کرد که همه
اشاعت کتب عربی و فارسی پیش نهاد جد
را چنان نگاه داشتند که تا این زمان نشر و
منعطف کرده است که کتب زبان فارسی و
منشی نولکشور(آنجهانی)بانی این
این مرد دانشمند در سنه 1895 این
خود گذاشت بعد از وفات منشی نولکشور"