چکیده:
نیازهای اطلاعاتی،رفتار و الگوی اطلاعیابی از مهمترین موضوعهای مورد توجه پژوهشگران،برای شناسایی نیازهای واقعی و مسائل و مشکلات استفادهکنندگان در بازیابی و استفاده از اطلاعات است.در تدوین سیاستهای اطلاعرسانی و همچنین ایجاد پایگاههای اطلاعرسانی،شناسایی نیازها و رفتارهای اطلاعاتی کاربران اهمیت ویژهای دارد.در چند سال اخیر فناوری اطلاعات با تأثیری که بر زیرساختهای اطلاعاتی گذاشته تغییر شگرفی بر نیازها،رفتار و الگوی اطلاعیابی کاربران داشته است و این خود باعث شده مطالعات گستردهای در این زمینه در ایران و خارج انجام بگیرد.در این مقاله ابتدا مفاهیم رفتار اطلاعاتی،نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاعیابی توضیح داده میشود و سپس به الگوی اطلاعیابی که مبحث جدیدیست پرداخته میشود و در ادامه مطالعاتی که در این زمینه در ارتباط با فناوری اطلاعات(اینترنت و پایگاههای اطلاعاتی)در ایران و خارج صورت گرفته به صورت مختصر و کوتاه آورده میشود.
خلاصه ماشینی:
"مطالعه در زمینه نیازهای اطلاعاتی از سال 1920 مورد توجه پژوهشگران بوده است و در اثر تحولات فناوری اطلاعات و در این مقاله مفاهیم نیازهای اطلاعاتی،رفتار اطلاعاتی و اطلاعیابی توضیح داده میشود زیرا با بررسی متون مشخص شد که مشکلات عمده پژوهشگران در هنگام مطالعه استفادهکنندگان،عدم تشخیص تفاوت میان نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاعیابی بوده است همچنین به دلیل اهمیت این موضوع در تدوین سیاستهای اطلاعرسانی کشورها در دهه 1990 شکل تازهای به خود گرفت.
رفتار اطلاعیابی اعضای هیئت علمی در حوزههای علوم انسانی، مهندسی،علوم و کشاورزی در همه شاخصهای رفتاری (هدف،نوع منابع اطلاعاتی مورد استفاده،ابزار جستجو و روش جستجو)دارای تفاوت معناداری بوده است؛به همین دلیل پژوهشگران باید به این مسئله توجه داشته باشند که استفادهکنندگان اطلاعات در رشتههای گوناگون رفتار مشابهی ندارند بلکه رفتار اطلاعاتی آنها متناسب با حیطه کاری و نوع نیازها،متفاوت است.
نتیجه همانطور که اشاره شد شناسایی نیازهای اطلاعاتی کاربران از طریق مطالعه رفتار و الگوی اطلاعیابی یکی از موضوعات پژوهشی مهم در حوزه کتابداری و اطلاعرسانیست و برای همیشه پایدار بوده و میرایی ندارد،زیرا همراه با تغییرات محیط اطلاعاتی و فناوری اطلاعرسانی رفتار و الگوی اطلاعیابی مرور متون مربوطه نشان میدهد که مطالعات و پژوهشهای زیادی در زمینه اینترنت در ایران انجام شده است ولی بیشتر آنها توصیفیست و کمتر به بررسی رفتارها و الگوهای اطلاعیابی و چگونگی بازیابی اطلاعات کاربران و نوع منابعی که آنها جستجو میکنند پرداخته شده است انسانها تغییر میکند."