چکیده:
یکی از قراردادهای رایج در بورس اوراق بهادار، قرارداد اختیار معامله است. با وجود اهمیت و کاربرد زیاد این قراردادها در بازارهای بورس دنیا، در کشور ایران کمتر از این قرارداد استفاده شده و در آثار و تالیفات حقوقی، کمتر به جنبه های مختلف این نوع قراردادها پرداخته شده است. در مورد این نوع قرارداد، مباحث مختلفی قابل طرح است، از جمله این مباحث، مفهوم قرارداد اختیار معامله، ماهیت، آثار، ارکان و اقسام آن و معامله گرانی است که در بورس با این قرارداد سر و کار دارند. در این نوشتار، ابتدا مفهوم قرارداد اختیار معامله و تاریخچه آن بررسی می شود، سپس ارکان و اقسام این قرارداد و در نهایت، معامله گران قرارداد اختیار معامله مورد تحلیل واقع می گردد
خلاصه ماشینی:
در تعریف این قرارداد می توان گفت قرارداد اختیار معامله، قراردادی است دو طرفه بین خریدار و فروشنده که بر اساس آن، به خریدار این حق داده می شود که بدون هیچ التزام و تعهدی، مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی معین در یک سررسید معین یا در طول آن، بخرد یا بفروشد و خریدار نیز در ازای این امتیاز مبلغی را تحت عنوان حق شرط که در واقع همان قیمت اختیار است، به طرف دیگر می پردازد (End leman 2002, 2).
البته این گونه معاملات متفاوت از بیع سلف است که آن نیز نوعی داد و ستد تأمینی محسوب می شود، چراکه در بیع سلف، مبیع که به صورت کلی است به طور قطعی معامله می شود و دیگر آنکه در بیع سلف یک عقد وجود دارد ولی در این نوع معاملات، برای خرید کالای مورد نظر، علاوه بر قرارداد راجع به اختیار، قرارداد مجزایی لازم است.
خریدار اختیار معامله (Option Holder) با پرداخت مبلغی تحت عنوان حق شرط، این اختیار را به دست می آورد که در سررسید معین یا در طول آن، دارایی تضمین شده را خریداری نماید یا بفروشد و در این معامله، هیچ التزامی متوجه او نیست اما در مقابل فروشنده اختیارمعامله (Option Writer)، بر خلاف خریدار ملزم و متعهد بوده و با حق شرطی که از خریدار دریافت نموده است، خود را ملزم به خرید یا فروش دارایی تضمین شده در سررسید می نماید.