چکیده:
انسان افزون بر رابطة با خداوند، با خود و با انسانهای دیگر، با محیط زیست نیز رابطه دارد، از اینرو، مجموعهای از احکام و دستورالعملهای اخلاقی دربارة رفتار او با محیط زیست وجود دارد که آن را «اخلاق محیط زیست» نام نهادهاند. در این نوشتار، تلاش شده تا پس از بیان نکات مقدماتی همانند تعریف محیط زیست، مشهورترین نظریات در باب اخلاق محیط زیست و تأثیر جهانبینی در اتخاذ این نظریات، به اهم مبانی اخلاق زیستمحیطی اسلام با تأکید بر آرای استاد مصباح به اختصار اشاره نموده، برخی فضایل، احکام و مصادیق اخلاقی در این باب را بیان کنیم.
خلاصه ماشینی:
"برای آشنایی بیشتر با دیدگاه اسلام در این زمینه، لازم است، به اهم مبانی اسلام در باب انسان و جایگاه او در هستی و طبیعت و رابطة آنها براساس قرآن کریم اشاره کنیم.
(ملک: ۱۵) از مجموع آنچه دربارة هستی و طبیعت و رابطة آنها با انسان بیان شد، میتوان نتیجه گرفت: جهان هستی، که مخلوق و مملوک خداوند حکیم است، براساس حق و قوانین و سنتهای الاهی اداره میشود و به سوی غایتی ارزشمند در حرکت است.
براساس مبانی مربوط به انسان و طبیعت و رابطة آنها از دیدگاه قرآن و برخی مبانی ارزششناختی اسلام، 246 میتوان چارچوب نظریة اخلاق محیط زیستی اسلام را بهاختصار چنین بیان کرد: ۱.
تفکر و تأمل در آیات الاهی بسیاری از آیات قرآن کریم، طبیعت و آنچه را در آن است، از آیات و جلوهها و نشانههای خداوند دانسته و از انسان خواسته است تا در آنها تفکر و تأمل کند تا از این راه، با عظمت خالق هستی بیشتر آشنا شود و از طبیعت برای امور گوناگون زندگی خود الهام و الگو بگیرد.
براساس نظریة اخلاق زیستمحیطی اسلام، هرچند از میان مخلوقات، فقط انسان دارای ارزش و شأن اخلاقی است، اما او نسبت به همة طبیعت و مخلوقات، دارای وظیفه و مسئول است.
امر به آباد ساختن زمین، بهرهگیری مناسب و معتدل از نعمتهای طبیعی و تفکر و تأمل در طبیعت و نهی از فساد و تخریب در زمین، از مهمترین احکام مربوط به رفتار انسان با محیط زیست در قرآن و روایات است."